Українська світська інтелігенція кінця XVIII – першої половини XIX століття: походження, освіта та роль у суспільно-політичному житті (на прикладі Львівського Ставропігійського інституту)

W niniejszym tekście przeprowadzono analizę udziału ukraińskiej świeckiej inteligencji końca XVIII i pierwszej połowy XIX wieku w kulturze, nauce oraz polityce Galicji. Wykazano, że do 1848 roku jedyną świecką instytucją reprezentującą inteligencję ukraińską był Lwowski Instytut Stauropigialny. Dominującą grupę wśród świeckiej inteligencji ukraińskiej stanowili urzędnicy administracji państwowej. Ze względu na pochodzenie społeczne były to głównie osoby wywodzące się z rodzin duchowieństwa greckokatolickiego, rzadziej z rodzin inteligencji. W pierwszej połowie XIX wieku wspólnie z duchowieństwem greckokatolickim kierowali ruchem narodowym Ukraińców w Galicji Wschodniej.

This text analyses the participation of the Ukrainian secular intelligentsia of the late 18th and first half of the 19th century in the culture, science and politics of Galicia. It shows that until 1848, the only secular institution representing Ukrainian intelligentsia was the Lviv Stauropegion Institute. The predominant group among the Ukrainian secular intelligentsia were officials of the state administration. Due to their social origin, they were mainly from families of the Greek Catholic clergy, less often from families of the intelligentsia. In the first half of the 19th century, together with the Greek Catholic clergy, they led the national movement of Ukrainians in Eastern Galicia.