The right to clean air as a special form of the right to environmental protection – international and national regulations

Artykuł jest próbą przedstawienia problematyki prawa do czystego powietrza i jego uregulowania w systemie prawnym na szczeblu międzynarodowym, regionalnym oraz wewnątrzkrajowym. Współczesne społeczeństwo posiada coraz większą świadomość ekologiczną, a przez to oczekuje od organów publicznych podjęcia odpowiednich kroków celem unormowania prawnego wspomnianego zagadnienia. Zaznaczyć należy, że szczególnie dużą rolę w tym procesie odegrały ONZ oraz Unia Europejska. Obie organizacje stworzyły szereg aktów dotykających omawianego zagadnienia w sposób pośredni, jak i bezpośredni. W artykule pochylono się nad zagadnieniami zarówno prawa do czystego środowiska, jak i prawa do czystego powietrza, podkreślono różnice między tymi pojęciami, a także przedstawiono ich wpływ na rozwój prawodawstwa. Bardzo istotnym z perspektywy omawianej materii jest także orzecznictwo polskich sądów w tym zakresie i stanowisko, jakie przyjęła judykatura, nie uznając prawa do czystego powietrza jako prawa podmiotowego przynależnego każdej jednostce, ale przynależne całemu społeczeństwu, tym samym zamykając drogę obywatelom do uzyskania zaspokojenia roszczeń z tytułu nieudolności państwa w utrzymaniu wyznaczonych standardów powietrza.

The paper is an attempt to present the issue of the right to clean air and its regulation in the legal system at the international, regional and domestic level. Modern society shows an increasing awareness of the environment, and thus expects public authorities to take appropriate steps to regulate this issue. It should be noted that the UN and the European Union have played a particularly important role in this process. Both organizations have created a number of acts, affecting the discussed topic in direct as well as indirect ways. What is more, the paper focuses on both the right to a clean environment and the right to clean air, emphasizing the differences between these concepts, as well as discussing their impact on the development of legislation. What is additionally very important from the perspective of the presented issue is also the jurisprudence of Polish courts in this area and the position adopted by the jurisprudence without recognizing the right to clean air as a subjective right belonging to each individual, but belonging to the whole society, ipso facto closing the way for citizens to obtain satisfaction of claims for the state's inability to maintain the set air standards.