Rola języka w postrzeganiu procesów społecznych

Abstract

W podejmowaniu decyzji ekonomicznych istotną rolę odgrywa spostrzeganie społeczne. W tym jednym z największych działów psychologii społecznej coraz większą wagę przywiązuje się do języka i jego udziału w formułowaniu sądów o grupach społecznych, stereotypów i uprzedzeń. W artykule przedstawiono przykłady badań pokazujących, w jaki sposób język wpływa na postrzeganie procesów społecznych. Przypomniano, w jaki sposób zorganizowana jest wiedza o świecie społecznym, a także te mechanizmy postrzegania społecznego, w których język odgrywa kluczową rolę. Przywołane eksperymenty, wśród nich także istotne dla rozumienia tendencyjnych sądów i błędnych decyzji, dotyczyły: konsekwencji aktywizacji schematów, samospełniającej się przepowiedni, sposobu przedstawiania informacji, zwiększania dostępności pojęć, używania określonych części mowy, a także roli metaforycznego języka, zwłaszcza w powiązaniu z aktywizacją motywów z nim korespondujących. Badania własne wykazały między innymi, że metaforyczne przedstawienie Polski jako organizmu wywołuje mniej przychylne postawy wobec niższych warstw społecznych. Nie potwierdziły wprawdzie hipotez o interakcji pomiędzy ujęciem metaforycznym a motywem, jednak sugerują, że język odgrywa znaczącą rolę w formułowaniu postaw wobec niektórych grup społecznych.

Social cognition plays significant role in taking economical decisions. In the one of the biggest fields of social psychology still growing attention is being paid to the language and its contribution to making judgments on social groups, stereotypes, and prejudices. In the article examples of researches showing how the language effects social cognition were reminded. The way our knowledge on social world is organized and the mechanisms of social cognition, in which language plays key role, were also recalled. The experiments cited, some significant to understanding biased judgments and wrong decisions, concerned: the consequences of schemas’ activation, self-fulfilling prophecy, the ways the information is presented, increasing of concepts’ availability, usage of different parts of speech, and also the role of metaphoric language, especially in connection with activating of motives corresponding to it. Author’s own research proved, among others, the metaphoric representation of Poland doesn’t effect in more favourable attitudes towards the disadvantaged social classes. It didn’t support the hypothesis on the interaction of metaphoric framing and motive. However, it suggests language plays a significant role in the formation of attitudes’ towards some social groups.