Odkrywanie na nowo dobra wspólnego

Abstract

O tytule, zakresie i charakterze artykułu zadecydowały przesłanki wyeksponowane w pierwszej części tekstu, sprawiające, że dobro wspólne jest na nowo odkrywane, stając się obiektem licznych dyskusji oraz polemik na różnych poziomach. Rosnącą rangę oraz wyjątkową aktualność podjętej tematyki obrazują wyzwania stojące nie tylko przed ekonomistami, zarówno na płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. Zostały one przedstawione w postaci pięciu grup zasadniczych pytań uwzględniających także dylematy z nimi związane. W kolejnej części artykułu zaprezentowana została istota dobra wspólnego oraz jego nowe właściwości związane z możliwościami tworzenia cennych zasobów współdzielonej wiedzy i przedmiotów przy wykorzystaniu technologii cyfrowych. W kontekście dość często popełnianych błędów i utożsamiania dobra wspólnego z rzeczami lub innymi zasobami, zasadne wydawało się wyeksponowanie tego, co w sferze praktycznej je konstytuuje, czyli decyzji o wprowadzeniu do praktyki społecznej zarządzania wspólnym zasobem dla wspólnych korzyści, a także trzech elementów składających się na dobro wspólne, tworzących zintegrowaną, współzależną całość: zasobów, społeczności oraz zestawu zasad, wartości i norm. Następnie, na tle dziedzictwa E. Ostrom, nakreślone zostały sformułowane przez nią warunki skutecznego działania wspólnot eksploatujących dobro wspólne.

Evidence exposed in the first part of the text about the fact that the common good is being rediscovered, becoming the subject of numerous discussions and polemics on various levels decided about the title, scope and nature of the article. The growing importance and exceptional topicality of the subject matter reflect the challenges not only economists face both theoretically as well as practically. They were presented in the form of five groups of key questions which also include the dilemmas associated with them. The next part of this article presents the essence of the common good and its new features associated with the potential to create valuable shared resource of knowledge and objects using digital technologies. In the context of frequent mistakes and identifying the common good with “things" or "resources", it seemed reasonable to expose what constitutes them in the practical field, namely the decision to introduce a common social practice management resource for the common benefit, as well as three elements which make up the common good, creating an integrated, interdependent: resources, communities and a set of principles, values and norms. Then, on the background of the heritage of E. Ostrom, conditions for the effective operation of communities exploiting the common good have been formulated.