Ksiądz Marcin Kromer w służbie króla Zygmunta Augusta i Korony

Abstract

Głównym problemem badawczym podjętej problematyki jest przybliżenie sylwetki Marcina Kromera i jego działalności publicznej. Bieczanin był jednym z częściej wykorzystywanych sekretarzy królewskich. Będąc duchownym rzymskokatolickim, podejmował także działania w obronie katolickiej ortodoksji zagrożonej reformacją. Praca udziela odpowiedzi na pytania, czy Kromera rzeczywiście można uznać za jednego z czołowych i znaczących polskich dyplomatów oraz jednego z najbardziej zaufanych realizatorów królewskiej polityki? Czy rezultaty zleconych mu spraw spotykały się z aprobatą władcy? Celem niniejszej rozprawy było także ukazanie etapów kariery Marcina Kromera i czynników, które ją umożliwiły. W pierwszej kolejności istotnymi aspektami były pochodzenie, rodzina i wykształcenie. Istotne było także spojrzenie na środowisko urzędnicze, jego kontakty z przedstawicielami elity kościelnej i świeckiej oraz dworem królewskim. Jako główną oś pracy przyjęto przebieg służby Kromera Koronie Królestwa Polskiego i Zygmuntowi Augustowi, kończąc na dacie śmierci ostatniego Jagiellona i ostatecznym objęciu koadiutorstwa warmińskiego. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów, w układzie chronologiczno-problemowym. Skoncentrowano się w nich na ukazaniu kolejnych etapów życia i kariery Marcina Kromera, ze szczególnym uwzględnieniem jego działalności dyplomatycznej w służbie Zygmunta Augusta i Korony.

The main research objective of this thesis is to present the profile of Marcin Kromer and his public activities. Bieczanin was one of the most frequently used royal secretaries. As a Roman Catholic clergyman, he also took action to defend Catholic orthodoxy threatened by the Reformation. The work answers the questions: Can Kromer truly be considered one of the leading and significant Polish diplomats and one of the most trusted implementers of royal policy? Were the results of the cases entrusted to him met with the ruler's approval? The aim of this dissertation was also to present the stages of Marcin Kromer's career and the factors that made it possible. Primarily, his origins, family, and education were crucial. A look at the official environment, his contacts with representatives of the ecclesiastical and secular elite, and the royal court was also crucial. The main focus of the work is Kromer's service to the Crown of the Kingdom of Poland and Sigismund Augustus, culminating with the death of the last Jagiellonian and his final assumption of the Warmia coadjutorship. The dissertation consists of four chapters, arranged chronologically and thematically. They focus on presenting the successive stages of Marcin Kromer's life and career, with particular emphasis on his diplomatic activities in the service of Sigismund Augustus and the Crown.