Onimiczne kreacje dzieci w wieku przedszkolnym (na przykładzie nazw zabawek)

Abstract

Celem rozprawy było zbadanie poziomu umiejętności nominacyjnych dzieci w wieku od trzech do sześciu lat oraz wyznaczenie na tej podstawie formalno-funkcjonalnej charakterystyki kategorii onimicznej nazw zabawek. Aby zrozumieć, jakie mechanizmy kierują tworzeniem nazw zabawek, prześledziłam etapy rozwoju mowy, kompetencji językowych i komunikacyjnych oraz rolę zabawy i zabawki w życiu dziecka. Analizowałam problem semantyki onimicznej oraz zakres zainteresowań chrematonomastyki, a także nazywania jako zjawiska kognitywnego i neuropsychologicznego. Dokonałam także opisu podstawowych sposobów poszerzania leksyki. Dysertacja zawiera badanie psychologicznych aspektów nominacji i zależności sposobów nazywania od płci, wieku dziecka i rodzaju zabawki. Badałam, jakie typy zabawek były najczęściej nazywane, jakie stosowano strategie nominacyjne i czym były motywowane. Przedstawiłam też z perspektywy formalnej analizę sposobów wzbogacania zasobu nazw zabawek. Prowadziłam porównanie dwóch typów aktów – nominacji ad hoc oraz nazywania własnych zabawek. Badania łączyły elementy językoznawstwa synchronicznego, socjolingwistyki, logopedii oraz psychologii rozwojowej. Metodologicznie rozprawa zakorzeniona jest w lingwistyce kulturowej, wprowadziłam też elementy analizy strukturalnej.

The purpose of the thesis was to examine the level of nomination skills of children aged three to six years and to determine on this basis the formal and functional characteristics of the onymic category names of toys. To understand mechanisms underlying the creation of toy names, I traced the stages of speech development, language and communication competences as well as the role of play and toy in a child’s life. I analyzed the problem of onymic semantics and the scope of interest in chrematonomastics, as well as naming as a cognitive and neuropsychological phenomenon. I also described the basic ways to expand lexis. The dissertation includes research on the psychological aspects of nomination and the relationship between naming methods, gender, age and toy type. I studied which types of toys were most often named, which nomination strategies were used and what motivated them. I also presented, from a formal perspective an analysis of ways to enrich the resource of toy names. I compared two types of acts – ad hoc nominations and naming children’s own toys. The research combined elements of synchronic linguistics, sociolinguistics, speech therapy and developmental psychology. Methodologically, the dissertation is rooted in cultural linguistics. Moreover, I introduced elements of structural analysis.