Fremdverstehen und interkulturelle Kompetenz in der Didaktik des Deutschen als Fremdsprache

Główną tezą pracy jest, iż aby skutecznie porozumiewać się z przedstawicielami innych kultur nie wystarczą wyłącznie umiejętności na płaszczyźnie lingwistycznej, kluczowa okazuje się kompetencja interkulturowa, obejmująca m.in. uwrażliwienie na obcość kulturową, która odzwierciedla się w różnorodności standardów kulturowych jako systemu norm i wartości oraz uświadomienie wpływu kultury własnej na sposób postrzegania innych. W związku z tym w kształceniu językowym konieczne jest równoległe rozwijanie kompetencji językowych oraz kulturowych, jak również wspieranie procesu rozumienia obcości kulturowej. Część teoretyczna pracy poświęcona jest terminologii związanej z tematem dysertacji oraz zakresem prowadzonych badań. W pierwszym rzędzie przedmiotem rozważań stają się pojęcia kompetencji oraz kultury, a także związki między tymi terminami. Podjęto również próbę ukazania wielowymiarowości nauczania interkulturowego oraz zaprezentowania, w jaki sposób może być u uczniów/studentów wspierany proces rozumienia obcości kulturowej. Część empiryczna pracy obejmuje analizę serii podręczników Aspekte oraz em neu w oparciu o samodzielnie opracowany (zgodnie z aktualnymi wytycznymi metodologicznymi) katalog pytań badawczych, zaś badania poprzeczne (statyczne) podręczników, wedle zaleceń W. WILCZYŃSKIEJ i A. MICHOŃSKIEJ-STADNIK (2010), mają charakter opisowo-analityczny.

The main assumption of the dissertation is that in order to communicate well with the representatives of other cultures it is not enough to master language skills. Therefore, in language teaching, it is necessary to develop language and cultural skills at the same time as well as to support the process of understanding foreign cultures. The theoretical part is devoted to the terminology connected with the subject of the dissertation and the range of research conducted. In the first instance, the author focuses on the explanation of culture and competence and on the relationships between them. Presented are also: which elements the intercultural competence consists of and the multidimensional aspect of the intercultural teaching as well as and the ways how the process of understanding foreign cultures can be supported among students. The empirical part of the dissertation encompasses the analysis of textbooks Aspekte and em neu. On the bases of the author’s set of research questions it was analyzed how these textbooks can support the parallel development of language skills and intercultural competence by students. There was a cross-sectional study of the textbooks which was of a descriptive and analytical nature carried out. After summarizing and interpreting the results of research it was aimed to conclude the work and to provide an outlook for its further usage possibilities.