Tradycyjne zabawy z małym dzieckiem na językowym pograniczu polsko-słowackim okolic Dukli w woj. podkarpackim

Autorka artykułu prezentuje teksty tradycyjnego słownego folkloru dziecięcego, zebrane podczas badań terenowych w okolicach Dukli w woj. podkarpackim. Omówione zostają zabawianki paluszkowe (zwłaszcza reprezentowana przez największą liczbę wariantów zabawianka Tu sroczka kaszkę warzyła...) oraz husianki – oba gatunki tekstów są prawdopodobnie pierwszą formą zabawy, z jaką styka się dziecko. W artykule poświęcono uwagę również pozytywnemu wpływowi tego typu tekstów na rozwój werbalny, fizyczny i emocjonalny dziecka. Na końcu omówiono rymowanki uczące, za pomocą których uczono dzieci wykonywanych dawniej na wsi prac, np. czynności związanych z sianokosami. W zakończeniu autorka podkreśla, że nie tylko folklor muzyczny i pieśni, ale również teksty sytuacyjne używane na co dzień podczas zabawy są pomocnym narzędziem w budowaniu i umacnianiu tożsamości regionalnej.

The author presents traditional children’s verbal folklore texts collected during the research in the vicinity of Dukla in the Podkarpacie region. The article describes finger plays (mainly “Tu sroczka kaszkę warzyła” which is represented by the most extensive number of variants) and lap rhymes. Both genres are among the first forms of play encountered by a child. Their positive impact on verbal, physical, and mental development is also discussed. The second part focuses on the teaching rhymes used to prepare children for the work formerly performed in the countryside, e.g., activities related to haymaking. In conclusion, the author emphasizes the role of musical folklore, songs, and situational texts in building and strengthening regional identity.