Redystrybucyjne skutki opodatkowania dochodów przedsiębiorców podatkiem liniowym w Polsce na tle doświadczeń zagranicznych

Od 2004 roku dochody osób fizycznych z działalności gospodarczej mogą być opodatkowane według stałej 19% stawki, co określa się mianem podatku liniowego. Liczba podatników, którzy wybrali tę formę opodatkowania w latach 2004–2008 dynamicznie rosła. W konsekwencji zmniejszyła się liczba przedsiębiorców korzystających z opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej według progresywnej skali podatkowej. W 2004 roku znacząco spadła liczba podatników, którzy płacili podatek od dochodów z działalności gospodarczej według stawki najwyższej i średniej. Spowodowało to obniżenie efektywnych stóp opodatkowania charakteryzujących ciężar podatku ponoszonego przez przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych. W efekcie obniżyła się stopa redystrybucji podatkowej oraz wpływy z opodatkowania progresywnego. Porównanie stopy redystrybucji podatkowej realizowanej w Polsce poprzez opodatkowanie dochodów osób fizycznych ze stopami redystrybucji podatkowej cechującymi państwa, które stosują liniowe opodatkowanie dochodów osobistych, prowadzi do wniosku, że stopa ta w Polsce znajduje się na zbliżonym poziomie. Relatywnie wysoki poziom ogólnej stopy redystrybucji w Polsce oraz wysoki współczynnik Gini dowodzi, że progresja podatkowa stanowi w Polsce mało efektywny instrument osiągania celów redystrybucji. Z tego powodu wprowadzenie powszechnego podatku liniowego w Polsce w obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej wydaje się nieuzasadnione.

From 2004 on sole proprietors’ business income may be taxed at flat rate of 19%, which is called a flat tax. The number of taxpayers choosing this tax rate dynamically grew in the years 2004–2008. As a consequence, the number of entrepreneurs accounting for business income tax according to a scale of progressive rates has decreased. In 2004 the number of entrepreneurs paying business income tax at the highest and medium rates fell considerably. This resulted in reduction of effective taxation ratios that are marked by the tax burden borne by entrepreneurs taxed in line with general principles. As a result, the tax redistribution rate and the progressive tax receipts have dropped. The comparison of the tax redistribution rate realized in Poland through taxation of natural persons’ income with tax redistribution rates applied in countries that have introduced flat personal income tax leads to a conclusion that this Polish rate is at a similar level. The relative high level of the general redistribution rate in Poland and the high Gini coefficient show that graduated taxation is not a very effective instrument for attaining redistribution objectives in Poland. For this reason, with the current socio-economic situation taken into account, introduction of a universal flat tax in Poland seems unjustified.