Konstytucyjna wolność słowa uczniów i studentów na przykładzie debaty wokół homoseksualizmu w świetle orzecznictwa sądów USA

Abstract

Artykuł omawia wolność słowa uczniów i studentów w Stanach Zjednoczonych na przykładzie jednego z kontrowersyjnych zagadnień debaty publicznej, tj. homoseksualizmu. Kwestia moralności aktów homoseksualnych stanowi przedmiot sporu rodzącego silne społeczne podziały. W opracowaniu podjęto próbę wyznaczenia granic chronionej wolności ekspresji uczniów i studentów w oparciu o studium orzecznictwa amerykańskich sądów federalnych. Case law w odniesieniu do tytułowego zagadnienia przejawia niespójność. Sądy w USA dochodziły do sprzecznych wniosków w kwestii legitymacji władz szkolnych do zakazywania uczniom publicznego formułowania antyhomoseksualnych komentarzy. Precedensowe orzeczenie Sądu Najwyższego z 1969 r. uznające, iż szkoła może reglamentować mowę ucznia, tylko gdy „znacząco i istotnie kłóci się z wymogami odpowiedniej dyscypliny w funkcjonowaniu szkoły” lub „koliduje z prawami innych osób (uczniów)” utraciło swoją wartość klaryfikacyjną i instrukcyjną. Sądowe wyważanie względów bezpieczeństwa i dyscypliny szkolnej z wolnością słowa jest obecnie wysoce nieprzewidywalnym procesem. Autor postuluje rozgraniczenie mowy skierowanej przeciwko konkretnemu, co do tożsamości oznaczonemu, uczniowi od mowy, która odnosi się ogólnie do pewnej społecznie doniosłej kwestii. Stopień ochrony tych drugich wypowiedzi powinien być wyższy od ochrony przysługującej uwagom ad personam.

The paper deals with freedom of speech as applied to students of respectively high schools and colleges or universities. One of the most controversial examples of student expression is speech on homosexuality. Issues of the morality of homosexual orientation or same-sex acts raise great tensions and animosities. The article is an attempt to delimitate protected boundaries of student speech by the study of U.S. federal courts’ opinions. Case law in relating to the title public debate issue reveals inconsistency. Courts have reached conflicting conclusions about school authority's permissibility of banning anti-homosexual students’ harmful remarks such as “Homosexuality is shameful”. Supreme Court precedent, dating back to 1969, stating that schools can restrict student speech only if it “materially and substantially interferes with the requirements of appropriate discipline in the operation of the school” or “collides with the rights of others” has lost its clarification and instructional dimension. Judicial balancing of the legitimate safety concerns and need for school discipline against the First Amendment values is now a highly unpredictable process.