Potencjał rynkowy patentów akademickich. Analiza „martwych” patentów

Jednym z niezwykle istotnych źródeł wewnętrznych podnoszących innowacyjność gospodarek są prace badawczo-rozwojowe prowadzone przez ośrodki akademickie. Ich efektem są m.in. różnego rodzaju wynalazki, czyli nowe rozwiązania techniczne nadające się do wykorzystania w przemyśle. Niektóre z nich otrzymują ochronę w postaci praw wyłącznych, czyli patentów. Próbując sprostać coraz większym oczekiwaniom w zakresie komercjalizacji wiedzy uczelnie zgłaszają do ochrony także takie rozwiązania, które mimo spełnienia wymogów formalnych, od początku posiadają niewielki potencjał rynkowy. Otrzymują one co prawda ochronę, ale w istocie stanowią grupę tzw. patentów martwych. Celem opracowania było wskazanie, w jakim stopniu opatentowane wynalazki wygenerowane na poszczególnych polskich uczelniach, posiadają potencjał komercyjny, a jaka część z nich nigdy nie będzie wykorzystana w praktyce gospodarczej. Analiza dokumentacji ponad dwóch tysięcy patentów przyznanych przez Urząd Patentowy ośmiu polskim uczelniom w latach 2000–2011 pozwoliła na sformułowanie dwóch zasadniczych wniosków. Po pierwsze, w badanym okresie jedynie 59,9% patentów należących łącznie do polskich uczelni objętych badaniem posiadało potencjał komercyjny. Pozostałe 40,1% wynalazków, pomimo otrzymanej ochrony, nigdy nie zostało wykorzystanych w praktyce gospodarczej. Po drugie, udział tzw. patentów martwych w ogólnej liczbie otrzymanych przez poszczególne uczelnie patentów znacznie się różnił. Najwyższy odsetek patentów o potencjale komercyjnym posiadała Politechnika Warszawska (94%), zaś najniższy Politechnika Opolska i Wrocławska, odpowiednio 38,2% i 40,7%.

One of the very important internal sourcesincreasing innovativeness of economies is research and development work carried out by academic centers. Its results include various kinds of inventions, i.e. new technical solutions suitable for use in industry.Some of them receive protection in the form of exclusive rights, i.e. patents. Trying to meet ever increasing demands in the area of knowledge commercialization, universities submit for protectionalso solutionsthat in spite of their meeting formal criteria have little market potential from the very beginning. Although they obtain protection, they are in fact a group of so-called “dead patents”. The aim of this article is to indicate the extent to which patented inventions generated in various Polish universities have commercial potential and what part of them will be never used in business practice. An analysis of documentation consisting of over two thousand patents granted by the patent office to eight Polish universities in years 2000–2011 allowed to formulate two essential conclusions. Firstly, in the period under study only 59.9% of all patents belonging to Polish universities covered by the study had commercial potential. The remaining 40.1% of the inventions, is spite of received protection, have never been used in business practice. Secondly, the share of so-called dead patents in the total number of patents received by individual universities varied greatly. The highest percentage of patents with commercial potential belonged to the Warsaw University of Technology (94%) while the smallest percentage belonged to the Opole University of Technology and the Wrocław University of Technology, 38.2% and 40.7% respectively.