Filozoficzne punkty wyjścia katolickiej etyki społecznej księdza Jana Piwowarczyka

Abstract

Rozprawa dotyczy filozoficznych podstaw katolickiej etyki społecznej ks. Jana Piwowarczyka – kapłana i intelektualisty, którego dorobek pozostaje niedostatecznie znany. Celem pracy była rekonstrukcja jego systemu w duchu tomizmu i personalizmu oraz analiza odpowiedzi na wyzwania społeczne XX wieku. Omówiono relacje etyki i ekonomii, krytykę liberalizmu, socjalizmu i totalitaryzmów oraz wizję ładu chrześcijańskiego opartego na godności pracy i solidarności. Centralnym pojęciem jest dobro wspólne, powiązane ze sprawiedliwością i miłością społeczną, a także naród i państwo jako wspólnoty służebne wobec osoby. Istotną rolę odgrywa koncepcja prawa naturalnego i pierwszeństwo osoby wobec struktur. Ostatnia część dotyczy rodziny jako podstawowej wspólnoty: nierozerwalności małżeństwa, wychowania, ochrony życia i komplementarności płci. Praca dowodzi, że etyka społeczna Piwowarczyka to spójny system filozoficzny, w którym osoba ludzka jest punktem wyjścia i celem.

The dissertation examines the philosophical foundations of Catholic social ethics in the thought of Rev. Jan Piwowarczyk – a priest and intellectual whose work remains insufficiently recognized. Its aim was to reconstruct his system within the framework of Thomism and personalism and to analyze his response to the social challenges of the 20th century. It discusses the relationship between ethics and economics, his critique of liberalism, socialism, and totalitarianism, as well as the vision of a Christian order based on the dignity of work and solidarity. The central concept is the common good, linked with social justice and social love, together with the nation and the state understood as communities serving the person. An essential role is played by the concept of natural law and the primacy of the person over structures. The final part addresses the family as the fundamental community: the indissolubility of marriage, education, the protection of life, and the complementarity of the sexes. The study demonstrates that Piwowarczyk’s social ethics is a coherent philosophical system in which the human person is both the starting point and the goal.