Optymalna nierówność płac w Polsce – analiza ekonometryczna

Naszym celem jest zbudowanie ekonometrycznego modelu wzrostu, w którym podejmiemy próbę oszacowania optymalnego zróżnicowania płac. Przez optymalne będziemy rozumieli takie zróżnicowanie płac, przy którym stopa wzrostu PKB byłaby najwyższa. Obliczenie optymalnego zróżnicowania płac jest możliwe dzięki wprowadzeniu do modelu zmiennej - zróżnicowanie płac w sposób paraboliczny. Stawiamy hipotezę, że istnieje optymalne zróżnicowanie płac. Jeśli zróżnicowanie płac jest mniejsze od optymalnego jednostki najbardziej twórcze, pracowite i efektywne nie są wystarczająco wynagradzane i motywowane do wykorzystywania swoich możliwości w procesie wytwarzania produktu krajowego. Jeśli zróżnicowanie płac jest wyższe od optymalnego pracownicy o niższych kwalifikacjach mają niskie płace czemu towarzyszy poczucie niesprawiedliwości, a czasami nawet wyzysku. Poczucie niesprawiedliwości i wyzysku godzi w więzi międzyludzkie, ogranicza zaufanie i kapitał społeczny. Do wydajnej pracy motywuje jedynie czynnik materialny. Natomiast brak jest pełnego, twórczego zaangażowania licznych pracowników zarabiających poniżej średniej płacy. Analiza empiryczna została przeprowadzona dla gospodarki Polski w latach 1980 - 2004. Z naszych wstępnych oszacowań wynika, że od 1996 roku zróżnicowanie płac jest wyższe od optymalnego i stopniowo narasta. Istotne statystycznie spowolnienie wzrostu PKB spowodowane nadmiernym zróżnicowaniem płac wystąpiło od 2000 roku (najwyższe w 2004 roku - około 2.2 punktu procentowego). Wynik ten wydaje się przeszacowany, chyba że uznamy, iż zmienna ta reprezentuje nie tylko samą siebie, ale też inne zmienne, na przykład przestępczość.

Our aim is to build an econometric model of growth, in which we will try to estimate the optimum inequality of earnings. By optimum we understand such an inequality of earnings with which the rate of the GDP growth will be the highest. The calculation of the optimum inequality of earnings will be possible by means of the introduction of a variable into the model – the inequality of earnings in a parabolic shape. We put a hypothesis that optimum inequality of earnings exists. If the inequality of earnings is smaller than the optimum one, the best creative, hard working and efficient individuals are not sufficiently paid and motivated to use their abilities in the production process of the GDP. If the inequality of earnings is higher than the optimum one, workers with lower qualifications have low earnings which is accompanied by the sense of injustice or even sometimes of exploitation. The sense of injustice and exploitation threatens the human bonds, limits trust and the social capital. Only the financial factor motivates to efficient work. However, there is a lack of full, creative engagement of numerous workers earning below the average pay. An empirical analysis was conducted for the Polish economy between 1980 and 2004. Our initial estimation results in a fact that since 1996 the inequality of earnings has been higher than the optimum one and it has been increasing gradually. The greatest setback of the GDP growth caused by an excessive inequality of earnings took place in 2003 and 2004, when it exceeded one percentage point. The outcome seems overestimated unless we assume that the variable represents not only itself but also other variables, for instance crime. What sense does an optimum inequality of earnings estimated in such way have? As we believe this is the optimum inequality in the sense of the social consciousness and the social sense of justice. If the inequalities in earnings of the most educated and efficient and the least educated and efficient correspond with the social sense of justice then it is the easiest way for a good co-operation, the reinforcement of social bonds, trust and the social capital. So, it is the inequality of earnings optimum in the sense of the provision of the best social co-operation in the production process of the GDP. We are of the opinion that a similar attitude may be applied in search for the regional optimum GDP per capita inequality, the optimum one in the sense of the maximum increase of the whole country’s GDP growth. Similarly one may search for the optimum GDP inequality per capita in a group of countries, such an inequality with which the whole group maximizes its pace of the economic growth.