Wizerunek polskiego przedsiębiorcy jako element społecznej legitymizacji / delegitymizacji nowego ładu

Wizerunek przedsiębiorcy, traktowany jako wskaźnik stopnia legitymizacji / delegitymizacji przedsiębiorczości w danym społeczeństwie, może być czynnikiem sprzyjającym bądż hamującym rozwój gospodarczy. W Polsce tradycja badawcza nad wizerunkiem przedsiębiorcy prywatnego ma stosunkowo niedługą historię ze względu na historyczną słabość tej kategorii, duży udział przedsiębiorców obcych narodowościowo, znaczny stopień zetatyzowania gospodarki Polski przedwojennej oraz istnienie elit społecznych cieszących się większym prestiżem niż przedsiębiorcy (ziemiaństwo, inteligencja). Negatywny obraz przedsiębiorcy, ukształtowany historycznie i kulturowo, wzmocniony ideologicznie w państwie realnego socjalizmu, ulega jednak powolnym zmianom. Jak wynika z badań, obecnie wizerunek przedsiębiorcy – głównego aktora polskiej transformacji – jest niejednoznaczny. Na jego zróżnicowanie wpływa kilka zmiennych, takich jak poziom wykształcenia, pozycja społeczna, miejsce pracy (przedsiębiorstwo prywatne czy państwowe) oraz stopień akceptacji przemian po 1989 roku.

In the article the author deals with the following problems concerning the image of Polish entrepreneur: - differences in economic development can be explained in terms of the degree of legitimation of entrepreneurship. Social legitimation model is an approach that is framed in the cultural paradigm. Cultural norms, and the related role expectations, social sanction and image of entrepreneur can either favor or hinder economic development; - tradition of research on the image of Polish entrepreneurship of the past. Due to its mostly foreign (Jewish and German) origin, the Polish entrepreneurship was formed in specific conditions and entered the national history with certain delay. Also a research on its history was undertaken very late. It was caused by the economic weakness of this class, the great role of state in the prewar national economy and the existence of another social elite which enjoyed greater prestige than entrepreneurs (i.e. landed proprietors and aristocracy). In the late nineteenth century certain stereotype of entrepreneurship was created; - the image of entrepreneur in Poland after 1989 is in no way homogenous. It depends on various variables, i.e. social position, degree of education and personal experience (work in private / state firms). It is formed – in the negative way – by the press and TV.