W artykule przedstawiono rolę spółdzielni socjalnych jako instytucji ukierunkowanych na upowszechnianie zachowań kształtujących samoodpowiedzialność, które w swojej działalności kierują się takimi wartościami jak uczciwość, odpowiedzialność społeczna oraz troska o innych, szczególnie wykluczonych. Spółdzielnie socjalne to innowacyjna forma niestandardowych sposobów rozwiązywania problemów społecznych. W Polsce spółdzielnie działają w oparciu o ustawę z dnia 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych. Spółdzielnie są kierowane do specjalnej grupy osób, mogą ją założyć między innymi osoby bezrobotne, niepełnosprawne, osoby bezdomne, uzależnione od alkoholu, narkotyków, chore psychicznie, uchodźcy oraz organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego. Spółdzielnie socjalne mają na celu prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków. Ponieważ wzrasta różnorodność zadań publicznych, które mają być realizowane przez władze samorządowe, to ważne jest, aby gminy angażowały do wykonywania tych zadań, właśnie spółdzielnie socjalne, które często w sposób bardziej efektywny wykonują zadania zlecone. Tego typu rozwiązania sprawdzają się od wielu lat na przykład we Włoszech. Często inicjatywa musi wychodzić od lokalnych instytucji, które poprzez takie działania integrują całą społeczność lokalną, a dzięki temu umożliwiają włączenie w życie społeczne i zawodowe osób bezrobotnych i wykluczonych. Dlatego konieczna jest rzeczywista współpraca jednostek samorządu terytorialnego, instytucji rynku pracy oraz innych organizacji w zakresie tworzenia warunków do zakładania spółdzielni socjalnych, które realizują wiele ważnych zadań przede wszystkim wpływają na ograniczanie bezrobocia, szczególnie wśród osób, które mają największe trudności na rynku pracy.

In the paper presented the role of cooperatives as an institution aimed at promoting behaviors that shape the same responsibility, that its activities are guided by such values as honesty, social responsibility and concern for others, especially the excluded. Social cooperatives is an innovative form of non-standard ways to solve social problems. In Poland, cooperatives operate in accordance with the Act of 27 April 2006 on social cooperatives. Co-operatives are directed to a special group of people, they can put it on, inter alia, the unemployed, the disabled, the homeless, addicted to alcohol, drugs, mentally ill, refugees and non-governmental organizations, local government units. Social cooperatives are aimed at performing joint enterprise based on personal work of members. Because it increases the diversity of public tasks that are to be implemented by local authorities, it is important to municipalities engaged to perform these tasks just social cooperatives, which are often more effectively perform the tasks assigned. Such solutions suited for many years, for example in Italy. Frequently, the initiative must come from local institutions that through such activities integrate the entire local community, and thus allow the inclusion of social and professional life of the unemployed and the excluded. It is therefore necessary effective cooperation of local government units, labor market institutions and other organizations in creating conditions for the establishment of social cooperatives that perform many important tasks primarily affect the reduction of unemployment, especially among people who have the greatest difficulties in the labor market.