Życie religijne w zakładach karnych na terenie obecnego województwa podkarpackiego w latach 1989-2019

„Życie religijne w zakładach karnych na terenie obecnego województwa podkarpackiego w latach 1989-2019”. Celem niniejszej rozprawy jest próba przedstawienia życia religijnego w zakładach karnych na terenie obecnego województwa podkarpackiego po 1989 r. Praca jest także próbą pokazania struktur więziennictwa, jako obszaru, w którym rozwijała się posługa duszpasterzy kapelanów i tworzyła się kapelania więzienna. Praca składa się z sześciu rozdziałów. Rozdział pierwszy stanowi zarys historii duszpasterstwa więziennego do 1989 r. Obrazuje on czasy I Rzeczypospolitej, II Rzeczypospolitej, II wojny światowej i Polski Ludowej. I Rzeczpospolita to okres kształtowania się więziennictwa w Polsce i prawa do opieki nad więźniami. II Rzeczypospolita to czas powstania państwa Polskiego po 123 latach niewoli. W rozdziale pierwszym zaprezentowano również specyfikę niektórych więzień znajdujących się na terenie Generalnej Guberni. Przybliżono tworzące się w nowych realiach polityczno-społecznych struktury więziennictwa w Polsce. Zwrócono uwagę na jego opresyjny charakter, skierowany głównie do opozycjonistów instalującej się w kraju władzy komunistycznej. Przedstawiono miejsca wykonywania wyroków śmierci. W kontekście więziennictwa w szerszym stopniu przybliżono czasy Polski Ludowej. W rozdziale opisano także praktyki religijne prowadzone w ośrodkach internowania, symbole religijne oraz pielgrzymkę papieża Jana Pawła II do Polski. W rozdziale drugim przedstawiono rozmieszczenie osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych po 1989 r. Rozdział trzeci traktuje o miejscach praktyk religijnych i przybliża strukturę duszpasterstwa osób wyznania rzymskokatolickiego. Mowa w nim o pojęciu duszpasterstwa więziennego i o aktach prawnych regulujących jego funkcjonowanie. W rozdziale tym podjęto próbę prezentacji duszpasterstwa więziennego w Polsce po 1989 r. W rozdziale czwartym zaprezentowano praktyki religijne osadzonych wyznania rzymskokatolickiego, zwracając przy tym uwagę m.in. na udział osadzonych w cotygodniowych nabożeństwach. Omówiono święta religijne wynikające z roku liturgicznego, przyjęte przez więźniów sakramenty oraz odbyte przez nich pielgrzymki. W rozdziale poruszono także kwestię przejawów twórczości artystycznej osadzonych, omawiając ich prace społeczne na rzecz miejsc kultu religijnego. Rozdział piąty przedstawia formy życia religijnego więźniów, w tym osadzonych innych wyznań i obrządków. Wiele uwagi poświęcono wyznawcom grekokatolickim, Zielonych Świątków, Świadkom Jehowy. Zwrócono uwagę na bogactwo i różnorodność życia religijnego osób przebywających w warunkach izolacji penitencjarnej. To przykład tego, że współczesne polskie więziennictwo docenia znaczenie życia religijnego osadzonych. Rozdział szósty traktuje o życiu religijnym funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Prezentuje ich udział w nabożeństwach, świętach kościelnych oraz pielgrzymkach. Wspomniano również o uczestnictwie pocztów sztandarowych, kompanii honorowej i chóru rzeszowskiej służby więziennej „Sursum Corda” w uroczystościach o charakterze religijnym, patriotycznym. Praca stanowi próbę przedstawienia głównych problemów związanych z duszpasterstwem skazanych na terenie obecnego województwa podkarpackiego.

"Religious life in penitentiaries on the territory of the present Podkarpackie province over the period 1989-2019". The purpose of this dissertation is an attempt to present religious life in penitentiaries in the territory of the present Podkarpackie province after 1989. The dissertation is also an attempt to show the structures of the penitentiary system as an area where the ministry of chaplaincy was developed and prison chaplaincy was formed. The work consists of six chapters. The first chapter is an outline of the history of prison chaplaincy until 1989. It depicts the times of the First Republic, the Second Republic, World War II and Polish People's Republic. The First Republic is a period of the formation of the prison ministry in Poland and the right to care for prisoners. The Second Republic is the time when the Polish state was established after 123 years of enslavement. Chapter One also presents the specifics of some of the prisons located in the General Government. The structures of the prison system in Poland that were shaped in the new political and social realities were brought closer. Attention was drawn to its oppressive nature, aimed mainly at oppositionists of the communist government installing itself in the country. The places where death sentences were carried out were also presented. In the context of the prison system the times of People's Poland were given a broader look. The chapter also describes religious practices carried out in internment centres, religious symbols and Pope John Paul II's pilgrimage to Poland. The second chapter presents the distribution of inmates in prisons and detention centres after 1989. The third chapter describes the places of religious practice and introduces the structure of the pastoral care of Roman Catholics. It describes the concept of prison pastoral care and the legal acts that regulate its functioning. The chapter attempts to present the prison pastoral ministry in Poland after 1989. The fourth chapter presents the religious practices of Roman Catholic inmates, mentioning, among other issues, the participation of inmates in weekly services. Religious holidays resulting from the liturgical year, the sacraments received by prisoners and the pilgrimages they made were discussed. The chapter also touches on the manifestations of inmates' artistic creativity, discussing their community service at religious sites. Chapter five presents the forms of religious life of prisoners including inmates of other faiths and rites. Close consideration was given to Greek Catholics, Pentecostals, Jehovah's Witnesses whose richness and diversity of the religious life in penitentiary isolation was observable. This is an example of the fact that the modern Polish prison system appreciates the importance of the religious life of inmates. The sixth chapter deals with the religious life of Prison Service officers and employees. It presents their participation in religious services, church holidays and pilgrimages. It also mentions the participation of the colour guard, the guard of honour and the choir of the Rzeszow Prison Service "Sursum Corda" in ceremonies of a religious or patriotic nature.