Polish Journal for Sustainable Development T. 29 cz. 1 (2025)
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11694
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Item type: Pozycja , Nieprawidłowości w obrocie zwierzętami gospodarskimi podczas procesu transportu(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Urbaś, Miłosz; Topczewska, Jadwiga; Ormian, MałgorzataCelem badań była analiza najczęściej stwierdzanych podczas kontroli przewozu zwierząt gospodarskich nieprawidłowości w latach 2019-2023, wskazanych w systemie TRACES. Zakres badania obejmował analizę danych z lat 2019-2023, pozyskanych z rejestrów i raportów instytucji unijnych. Najczęstsze naruszenia przepisów transportowych dotyczyły rozbieżności w dokumentach i nieprawidłowych adresów docelowych. Kwestie związane z dobrostanem zwierząt najczęściej wynikały z niekompletnych wpisów w dzienniku podróży oraz niespełnienia wymogów dotyczących podróży trwających dłużej niż 8 godzin. W 2023 r. zaobserwowano tendencję spadkową liczby naruszeń, co sugeruje skuteczność wdrożonych zmian w procedurach kontrolnych. Zaleca się wprowadzenie skuteczniejszych procedur weryfikacji i szkoleń dla przewoźników w celu zmniejszenia liczby naruszeń. Należy utrzymać ciągły monitoring z wykorzystaniem systemu TRACES wraz z wdrożeniem dodatkowych środków usprawniających jego działanie.Item type: Pozycja , Minimalizacja strat w produkcji na przykładzie gospodarstwa sadowniczego(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Radzimowska, Emilia; Topczewska, JadwigaCelem pracy było przedstawienie technologii produkcji owoców twardych na przykładzie gruszy oraz wskazanie możliwości minimalizacji strat w procesie produkcji poprzez usprawnienie działań podejmowanych na każdym etapie procesu produkcji, od przygotowania sadu, przez pielęgnację, ochronę roślin i zbiór, aż po magazynowanie, sortowanie i transport owoców. Kluczowe znaczenie mają działania prewencyjne oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii w produkcji i przechowalnictwie, które pozwalają ograniczyć liczbę owoców niespełniających wymogów jakościowych. Zastosowanie odpowiednich warunków chłodniczych, logistyki oraz optymalizacja procesów sortowania umożliwiają ograniczenie strat ilościowych i jakościowych. Efektywne zarządzanie łańcuchem chłodniczym oraz dostosowanie metod zbioru i transportu do właściwości owoców przyczynia się do poprawy rentowności produkcji oraz redukcji negatywnego wpływu na środowisko poprzez zmniejszenie marnotrawstwa żywności oraz innych zasobów.Item type: Pozycja , Wyznaczanie jednostkowego zużycia wody oraz współczynnika nierównomierności dobowej w wybranym gospodarstwie domowym - studium przypadku(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Lach, StanisławCelem artykułu było określenie zmienności zużycia wody oraz współczynnika nierównomierności dobowej w wybranym gospodarstwie domowym znajdującym się w południowej Polsce. Badanie obejmowało okres jesienny i zimowy i opierało się na codziennych odczytach z wodomierza. Pomiarów dokonano w gospodarstwie domowym zlokalizowanym w miejscowości Golkowice (województwo małopolskie, powiat wielicki, gmina Wieliczka), które zamieszkiwały trzy osoby. Wyniki pomiarów zostały zestawione i poddane analizie, prezentując zróżnicowanie zużycia wody w zależności od pory roku, dni tygodnia oraz liczby osób przebywających w domu. Otrzymane wyniki zostały porównane z normowym zużyciem wody określonym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U. 2002 nr 8 poz.70).Item type: Pozycja , Zmiany w transporcie na rzecz zrównoważonego rozwoju miejscowości(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Kaźmierczak, DobromirIntegracja transportu publicznego i przestrzeni pieszej stanowi kluczowy element zrównoważonego rozwoju miast. Dobrze rozwinięta infrastruktura piesza, obejmująca chodniki, deptaki i zielone przestrzenie, zwiększa poziom aktywności mieszkańców oraz poprawia ich zdrowie i komfort życia. Odpowiednie planowanie przestrzeni miejskiej pozwala na redukcję ruchu samochodowego i promowanie bardziej ekologicznych form mobilności, takich jak rowery czy hulajnogi elektryczne. Niedostateczna jakość infrastruktury pieszej prowadzi natomiast do wyższych wskaźników wypadków pieszych oraz zmniejszenia efektywności przestrzeni miejskiej. W pracy położono nacisk na wdrażanie inteligentnych technologii, takich jak systemy informacyjne dla podróżnych (ITS), ponieważ pozwalają na optymalizację transportu miejskiego, poprawę bezpieczeństwa pieszych oraz zwiększenie dostępności komunikacji. Na przykładach różnych miast zaprezentowano działania na rzecz integracji transportu publicznego i przestrzeni pieszej.Item type: Pozycja , Idea utworzenia Wielkopolskiego Parku Narodowego – refleksje po lekturze dawnych wydawnictw(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Kasprzak, Krzysztof; Raszka, BeataArtykuł przedstawia mniej znane i zapomniane fakty, dokumenty i publikacje związane z wydawnictwami dotyczącymi parków narodowych, a także z utworzeniem Wielkopolskiego Parku Narodowego. Pokazują one związki pomiędzy ochroną przyrody, a historią, działaniami administracyjnymi, polityką, kulturą i gospodarką. Ich znajomość jest ważnym elementem realizacji ustawowych celów ochrony przyrody poprzez prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody. Przedstawione materiały pokazują przestrzeń, przyrodę, kulturę oraz ludzi, którzy traktowali swoją działalność organizacyjną i autorską jako swoistą misję, na trwale zapisując się w krajowym i światowym obiegu kultury. Stworzyli oni intelektualne podstawy współczesnej ochrony przyrody, w tym tworzenia parków narodowych, mające także wpływ na budowanie narodowej tożsamości. Pierwsza polska ustawa o ochronie przyrody z 1934 roku zapoczątkowała kontynuowany do dzisiaj kompleksowy proces ochrony zasobów przyrody nieożywionej i ożywionej. W 90. rocznicę jej uchwalenia Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraził uznanie dla wszystkich zajmujących się ochroną przyrody, traktowanej nie tylko jako patriotyczny obowiązek, ale jako konieczność dla dobra życia wszystkich gatunków Ziemi.Item type: Pozycja , Rekultywacja składowiska odpadów komunalnych - studium przypadku: wdrożenie instalacji fotowoltaicznej(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Hadała, WeronikaRozwój przemysłu doprowadził do degradacji środowiska, w tym nadmiernego wykorzystania terenów pod składowiska odpadów. Po ich zamknięciu konieczna jest ich rekultywacja. Jednym z nowoczesnych i ekologicznych sposobów ponownego wykorzystania odzyskanych terenów jest budowa tam farm fotowoltaicznych. Artykuł analizuje potencjał takiego rozwiązania, przedstawiając jego aspekty prawne, techniczne i środowiskowe. Zaprezentowano studium przypadku – pierwszej w Polsce instalacji PV w Ustroniu Morskim zlokalizowanej na zrekultywowanym składowisku odpadów. Projekt ten dowodzi, że takie rozwiązanie jest zgodne z koncepcją zrównoważonego rozwoju.Item type: Pozycja , Wpływ wermikompostu wytworzonego na bazie śruty sojowej przez dżdżownice Eisenia fetida na wschody pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L.)(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Dziuba, Michał; Filipowicz, PiotrZagęszczone populacje dżdżownic skutecznie przekształcają odpady organiczne w wartościowy nawóz, znany jako wermikompost. Celem doświadczenia było określenie wpływu wermikompostu uzyskanego z odpadów śruty sojowej na wschody pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Doświadczenie wazonowe przeprowadzono w sześciu wariantach: zastosowano wermikomposty wytworzone z czystych odpadów – śruty sojowej (ŚS) i obornika końskiego (O) – oraz ich kombinacje w odpowiednich proporcjach (%): ŚSO (25), ŚSO (50), ŚSO (75). Dodatkowo wykorzystano wariant kontrolny (Z), oparty na uniwersalnym podłożu ogrodniczym. Wschody pszenicy obserwowano przez dwa tygodnie. W ramach badania analizowano wpływ poszczególnych wermikompostów na wybrane parametry siewek pszenicy: średnia liczba siewek oraz ich średnia biomasa. Uzyskane wyniki wskazały, że najkorzystniejsze parametry wschodów pszenicy uzyskano w wariancie z wermikompostem wyprodukowanym ze śruty sojowej zmieszanej z obornikiem końskim w stosunku 1:3. Najmniej korzystny wpływ na wschody i rozwój siewek pszenicy wykazano w podłożu zawierającym wermikompost wyłącznie ze śruty sojowej.Item type: Pozycja , Porównanie struktur urbanistycznych trzech osiedli mieszkaniowych Rzeszowa w kontekście kryteriów zrównoważonego rozwoju(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Czerniakowska, HannaIntensywnie rozbudowujące się miasta sprzyjają procesowi chaotycznej urbanizacji. W efekcie powstają wielorodzinne osiedla mieszkaniowe, w których kryteria rozwoju zrównoważonego nie są spełniane. Szczególnie widoczne jest to w ograniczonym dostępie do komunikacji publicznej, terenów zieleni urządzonej oraz obszarów sprzyjających integracji społecznej mieszkańców. Artykuł prezentuje analizę porównawczą trzech osiedli mieszkaniowych w Rzeszowie: dwa o założeniach historycznych (z okresu PRL) oraz współczesnego (po 2000 roku). Oceniono dostępność do transportu publicznego, infrastruktury pieszo-rowerowej, placówek ochrony zdrowia, edukacji, usług, handlu oraz instytucji sztuki i kultury. Obserwacjom poddano również przestrzenie publiczne o charakterze lokalnym oraz miejskim, w tym tereny zieleni. Stwierdzono, że osiedla o założeniach historycznych (z okresów wczesnego i późnego PRL) posiadają zaplecze usługowe oraz przestrzenie o charakterze społeczno-rekreacyjnym. Osiedle współczesne charakteryzuje niekontrolowany rozrost oraz komercjalizacja funkcji i przestrzeni publicznych.Item type: Pozycja , Roślinne produkty lecznicze w koncepcji zrównoważonego rozwoju gospodarki leśnej(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2025-06) Bilek, Maciej; Staniszewski, Paweł; Oktaba, Jarosław; Kopeć, Szczepan; Czerniakowski, ZbigniewKategoria roślinnych produktów leczniczych należy do zróżnicowanej grupy produktów i – w aspekcie prawnym – stanowi efekt współdziałania dwóch instytucji: Europejskiej Agencji Leków oraz Europejskiego Dyrektoriatu Jakości Leków i Ochrony Zdrowia. Roślinne produkty lecznicze realizują cenne wskazania terapeutyczne, niedostępne dla tzw. leków „syntetycznych”, co gwarantuje im istotne miejsce w nowoczesnej medycynie. Wytwarzane są zarówno z surowców zielarskich pozyskiwanych z plantacji, jak i z roślin pochodzących ze stanowisk naturalnych. Surowcom tym i otrzymywanym z nich lekom stawiane są przez „Farmakopeę Europejską” kompleksowe wymogi jakościowe w które wpisano nie tylko np. zawartość substancji czynnych gwarantujących pożądany efekt leczniczy, ale także troskę o środowisko przyrody i dbałość o zrównoważony rozwój. Pozyskiwanie surowców zielarskich ze stanu naturalnego z przeznaczeniem na produkcję roślinnych produktów leczniczych wpisuje się w postulaty zrównoważonego użytkowania lasu poprzez lepsze wykorzystanie i ochronę zasobów leśnych, zróżnicowanie i wzbogacenie źródeł dochodów dla zarządców lasów, zwiększenie możliwości zatrudnienia oraz wiedzy lokalnych społeczności na temat zasobów leśnych. Promocja tej formy zagospodarowania zasobów przyrodniczych wpisuje się zarówno w postulaty ochrony przyrody, politykę ograniczania emisji zanieczyszczeń, jak i cele polityki rozwoju obszarów wiejskich.