Przeglądanie według Autor "Kosiek, Tomasz"

Aktualnie wyświetlane 1 - 10 z 10

Charles King, „Odessa. Geniusz i śmierć w mieście snów”, przekł. Hanna Pustuła-Lewicka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016, ss. 314
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kosiek, Tomasz
Ethnicity Has Many Names. On the Diverse Acts of Identification with the Example of the Ukrainian Minority in the Romanian Region of Maramureş
(Poznań - Wielichowo, Wydawnictwo TIPI, 2015) Kosiek, Tomasz
W pierwszej części artykułu autor dokonuje krótkiego przeglądu polskich studiów etnologicznych koncentrujących się na zagadnieniu tożsamości etnicznej. Zasadniczym tematem artykułu jest zaś złożoność etniczności grupy określanej mianem ukraińskiej mniejszości narodowej zamieszkującej rumuński Maramuresz. Autor starał się pokazać na stronach tekstu wielowymiarowość i kontekstualność tożsamości etnicznej badanej przez niego grupy.
Mniejszościowy etnobiznes w Rumunii. Przypadek słowiańskojęzycznej ludności w Marmaroszu
(Instytut Europy środkowej, 2020) Kosiek, Tomasz
The author addresses the issue of ethno-business, which has been largely unresearched to date. In the approach proposed by the author, ethnobusiness is understood as a wide range of practices and behaviours related to the deliberate use of existing regulations going beyond the intentions of legislators that guarantee cultural and political privileges for national and ethnic minorities. Various activists and leaders gathered around ethnic organizations and co-creators of the discussed phenomenon most often pursue their private material or political interests. However, ethno-business is closely linked to the established Romanian legislation on national minorities. Thus, the author investigates the roots of this phenomenon, introducing readers to the regulations on minorities in Romania, and points to the social consequences of ethno-business. The analysis of the discussed problem is supplemented and illustrated by examples of specific behaviours observed by the author during his long-term and extensive ethnographic field research carried out on the Romanian-Ukrainian borderland between 2009 and 2010. Although this research project focused on aspects of ethnic and national identity among the Slavic-speaking community of the Maramures region, it also gave an opportunity to spot a number of behaviours that can be interpreted in the context of ethno-business. The ethnographic examples given in the article show how the policies related to the protection of national minorities in Romania can be exploited in various circumstances by different individuals who have relevant knowledge of the rights of national minorities.
Muzea podkarpackie 2004-2014. Globalizacja i europeizacja a przeobrażenia lokalnych instytucji kultury
(Fundacja Rzeszowskiego Osrodka Archeologicznego, 2016-12) Porczyński, Dominik; Kosiek, Tomasz
Anegdota popularna w środowisku socjologów głosi, że dla badacza nie ma nic gorszego niż brak zmian i problemów społecznych. Tylko one dostarczają interesujących tematów do badań. Chęć zajęcia się zmianami w muzealnictwie, zwłaszcza podkarpackim, wynika właśnie ze świadomości procesów zachodzących w tym obszarze, podważających stereotypowe postrzeganie instytucji muzealnych jako obszarów wyłączonych z życia codziennego, będących materializacją wież z kości słoniowej. Przyglądając się uważnie ostatnim kilkunastu latom w historii Polski można wskazać wiele elementów które wpływają na życie codzienne mieszkańców regionu oraz na instytucje funkcjonujące na jego obszarze. Sama reforma administracyjna przeprowadzona w 1999 r. przeobraziła dotychczasowe układy zależności między mieszkańcami województw: tarnobrzeskiego, tarnowskiego, rzeszowskiego, przemyskiego i krośnieńskiego. Na bazie ich obszarów powstało jedno województwo: podkarpackie, zaś w jego ramach 21 powiatów. Po przemianach ustrojowych 1989 r. i pojawieniu się możliwości zakładania muzeów prywatnych, reforma administracyjna wprowadziła największą modyfikację w funkcjonowaniu wielu muzeów, przenosząc je pod kontrolę jednostek samorządu terytorialnego. Z perspektywy projektu interesuje nas kolejna chronologicznie „wielka” zmiana, wynikająca z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. W związku z nią pojawiają się pytania: jak prawodawstwo unijne, zwiększona mobilność wynikająca z przystąpienia do strefy Schengen i możliwość korzystania z nowych źródeł finansowania wpływa na lokalne instytucji kultury. Są one tym ciekawsze, że dotyczą obszaru specyficznego. Podkarpacie jest określane jako region peryferyjny Polski, która jako względnie nowy kraj UE nie stanowi póki co jej rdzenia. Z perspektywy badacza warto zatem podjąć się obserwacji przepływów symbolicznych i materialnych tworzonych w „sercu” Unii, przez centrum kraju na jego peryferia i dokonać analizy ich rezultatów. Zmiany polityczne w Polsce, Unii Europejskiej oraz samym muzealnictwie światowym (odzwierciedlające się w postulatach „nowej muzeologii”) sytuują naukowca na progu interesującego pola badawczego, wypełnionego wielością przenikających się tematów i powiązanych ze sobą wątków. Dodatkowo obiecujący jest fakt, że na terenie województwa podkarpackiego funkcjonuje ponad 60 muzeów, z których każde gromadzi zbiory unikatowe i stanowi organizację wyjątkową, co w każdym przypadku stawia badacza przed koniecznością poruszania się między sztywnym kanonem metodologii ilościowej, a elastycznymi, uwrażliwiającymi, praktykami badań jakościowych. Niniejsza publikacja stanowi wynik niemal dwuletnich badań realizowanych w muzeach województwa podkarpackiego przez zespół badaczy związanych z rzeszowskimi i krakowskimi uczelniami wyższymi. Badanie było realizowane w ramach projektu „Muzea podkarpackie 2004–2014. Globalizacja i europeizacja a przeobrażenia lokalnych instytucji kultury”, zrealizowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (SZPON 05787/15). Projekt koordynowała Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, zaś badania realizował zespół pod kierownictwem Dominika Porczyńskiego, w skład którego (zespołu) wchodzili: Alla Karnaukh- Brożyna, Tomasz Kosiek oraz Agata Nijander-Dudzińska. Przygotowując zadanie postawiliśmy na interdyscyplinarność, która pozwoliła wykorzystać wiedzę każdego z członków grupy i spojrzeć na problem z odrębnych perspektyw. Dyscypliny, które reprezentują członkowie zespołu to muzeologia, socjologia, etnologia i politologia, dodatkowo, dwóch członków ma za sobą okres pracy w muzeach, co stanowiło niewątpliwą zaletę przy projektowaniu badania.
O PRACY I ŚWIĘTOWANIU W POKOŁCHOZOWEJ WSI W UKRAIŃSKICH KARPATACH
(Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2008) Kosiek, Tomasz
Prezentowanym tekstem próbuję, choć jedynie w wąskim stopniu, wypełnić lukę w badaniach na temat wpływu przemian społeczno-ekonomicznych jakie zaszły w ostatnich latach na Ukrainie na społeczności wiejskie. W artykule koncentruje się na ukazaniu wybranych elementów życia codziennego małej społeczności wsi Połonińskie znajdującej się w Bieszczadach Wschodnich. Główną podstawą źródłową są wyniki czterdziestodwudniowych badań terenowych. Życie codzienne w pokołchozowej rzeczywistości koncentruje się wokół pracy opartej w głównej mierze o zacofane rolnictwo i hodowlę. Powszedni trud z nią związany i jej niska opłacalność powodują pogrążanie się większość mieszkańców Połonińskiego w patologiach społecznych. Bieda, alkoholizm czy nielegalna wycinka lasu to tylko, niektóre z nich. Choroby społeczne nie omijają nawet tych, którzy z racji pełnionych funkcji w społeczności lokalnej powinni świecić przykładem. Pijany wójt, czy ksiądz to niemal codzienne obrazki z Połonińskiego. Lepiej żyje się tylko małej grupie, która w odpowiednim momencie miała dobry pomysł aby poradzić sobie w warunkach transformacji. Katalizatorem „ułatwiającym” życie w zmieniającym się świecie jest alkohol, spożywany bez względu na porę dnia. Okazją do jego wypicia jest w takim samym stopniu praca jak i święto. Picie to rytuał codzienności warunkujący społeczne relacje. Pewnego rodzaju kolorytem w szarość codziennej pracy wprowadza połonińskie „świętowanie”. Stwarza ono okazję przede wszystkim do intensywniejszych spotkań z krewnymi i sąsiadami. Zarówno święta religijne jak i rodzinne dają okazję do wspólnych spotkań, w kręgu rodzinnym czy sąsiedzkim. Nie mogą się one jednak obyć bez alkoholu pogłębiając tym samym pijaństwo wśród mieszkańców wioski.
Polacy i Żydzi Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego w narracjach biograficznych osób wysiedlonych w Akcji „Wisła”. Raport z badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016-06-30) Kosiek, Tomasz
Th e article focuses on showing the representations of Poles and Jews in bibliographic narratives of people of Ukrainian origin displaced from areas of the Bieszczady and Pogórze Przemyskie within the Operation Vistula. Using the method of oral history, the author conducted several interviews. In each of them there appeared the “others” from the immediate neighbourhood, which are remembered as the participants of shared fun, family members, or the neighbours, with whom the most important holidays were celebrated. Th e author does not assess whether the remembered images correspond to contemporary reality, which ultimately, due to the war and ethnic cleansing, ceased to exist. He believes, however, that the strong presence of Poles and Jews in the emories of his interlocutors proves that these “others” were an important fragment of the lost world.
Polsko-ukraińskie małżeństwa mieszane – między przeszłością a współczesnością. Uwagi na marginesie życia w Białym Borze
(Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018-09-27) Kosiek, Tomasz
The author of the article tackles the subject of Polish-Ukrainian mixed marriages in Poland. He shows the changes that have taken place concerning the scope of the marital models utilised within the Ukrainian community. He begins his musings looking at the Polish-Ukrainian borderlands in the 19th and the beginning of the 20th centuries. It comes to light that mixed marriages were at that time a common and accepted phenomenon in small, local communities. The end of openness towards mixed marriages was brought by the “Vistula” Operation, as a result of which historic Ukrainian and Polish-Ukrainian neighbouring communities from south-eastern Poland were destroyed, with the people making them up being resettled in the so-called Recovered Territories. In this new context, Ukrainian communities began to work out new marital models, according to which the aim was to enter into marriages within one’s own group. In order to achieve endogamy on the one hand within Ukrainian families, clear pressure began to arise upon the marital choices of the young, on the other hand, the entire community had worked out a series of strategies aimed at helping to achieve the behaviour patterns expected by the Ukrainian group.
Wild food plants and fungi used by Ukrainians in the western part of the Maramureş region in Romania
(Polish Botanical Society, 2015-10-07) Łuczaj, Łukasz; Stawarczyk, Kinga; Kosiek, Tomasz; Pietras, Marcin; Kujawa, Anna
Wild food and fungi use in the countryside has always been an important part of human-nature relationships. Due to social changes in most rural areas of Europe this part of traditional ecological knowledge is shrinking. The aim of our study was to record the use of wild foods and plants among the Ukrainian (Carpatho-Rusyns) minority in the western part of Romanian Maramureş. We carried out 64 interviews in two villages. Voucher specimens were collected and DNA barcoding was used to identify most fungi taxa. We recorded the use of 44 taxa of plants altogether (including 8 taxa used only for herbal teas) and 24 taxa of fungi. On average 7.7 species of plants and 9.7 species of fungi were listed per interview. Edible fungi are thus an important part of local cuisine and they are eagerly gathered by everyone. The use of a few woodland bracket fungi is worth pointing out. No signs of degeneration of this knowledge were observed. Wild fruits are less collected now and wild greens are rarely collected nowadays. This pattern is typical of many places in Central Europe.
Wizerunki i pamięć o "innych" w narracjach mieszkańców wsi
(Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, 2018) Kosiek, Tomasz
Wybrane doświadczenia Ziem Zachodnich w świetle narracji biograficznych osób wysiedlonych w akcji „Wisła” w 1947 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kosiek, Tomasz
Autor w tekście przygotowanym w oparciu o materiały uzyskane metodą tak zwanej historii mówionej przedstawia wybrane wątki doświadczeń biograficznych osób wysiedlonych w akcji „Wisła" w 1947 r. Jego rozmówcy, urodzeni na obszarach Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego, czyli dzisiejszej Polski południowo-wschodniej, wskutek decyzji politycznych zostali wysiedleni na tereny dzisiejszego Pomorza. Przymusowo wyrwani z lokalnych społeczności, trafili do Białego Boru i okolicznych miejscowości. Autor, sięgając do bezpośrednich cytatów z wypowiedzi jego rozmówców, prezentuje ułamki wspomnień wysiedlonych. Wśród relacji pojawiają się motywy związane z podróżą w nieznane na Ziemie Zachodnie, jak również pamięć nowych domów, do których osiedlano ludność ukraińską i łemkowską. W tekście autor obszernie przybliża czytelnikowi także utrwalony w pamięci obraz nowych sąsiadów, którzy wraz z wysiedlonymi zaczęli tworzyć nowe wspólnoty lokalne na Ziemiach Zachodnich.