(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-03) Piątkowska-Stepaniak, Wiesława
Artykuł ma zwrócić uwagę czytelnika na dokonania jednostek, którym przyszło żyć podczas jednej z największych fal migracyjnych z ziem polskich do Ameryki. Przykład działalności księdza Wincentego Barzyńskiego i jego brata Jana wskazuje na fenomen zaangażowania się w pomoc tysiącom rodaków w zaadoptowaniu się w Nowym Świecie. Obaj okazjonalnie i planowo pozyskiwali spore pieniądze. Jan Barzyński stał się człowiekiem zamożnym. Ksiądz Wincenty Barzyński – jeden z filarów zakonu zmartwychwstańców, dysponując sporymi finansami, z czasem miał też coraz większe możliwości organizacyjne, m.in. prowadzenie parafii i szkół, z wyższymi włącznie. Misja Barzyńskich miała wartość nie do przecenienia. Stworzyła podwaliny służące zjednoczeniu Polonii, zbudowaniu dobrze prosperującej organizacji samopomocowej Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie. Jednocześnie ich działalność rozpoczęła niezwykłą historię prasy polskiej w Ameryce i wpisała do wspólnej historii obu narodów – Amerykanów i Polaków – szczególne wartości, poprzez znaczne rozpowszechnienie na terytorium USA polskich parafii i wyznania katolickiego. Pieniądze, które w wyniku swej działalności zarobili, posłużyły budowaniu nowych struktur organizacyjnych i społecznych polsko-amerykańskiej diaspory.
