Czynniki wzrostu gospodarczego w czasie bieżącego kryzysu. Polska na tle wybranych krajów świata

Celem artykułu jest zaprezentowanie zróżnicowania dynamiki zmian PKB, a także czynników leżących u podstaw różnej skali recesji i ożywienia gospodarczego w czasie kryzysu w gospodarkach Polski i wybranych krajów gospodarki światowej w latach 2000–2010. Z badania wynika, że ścieżka wzrostu gospodarczego Polski w latach 2009–2010 zasadniczo odróżnia się od krajów wysoko rozwiniętych UE i OECD, a także postsocjalistycznych Europy Środkowej i Wschodniej oraz WNP. W 2009 roku Polska zanotowała najwyższy wzrost gospodarczy na tle krajów OECD i UE. Ze względu na silną globalizację negatywne dla wzrostu gospodarczego skutki załamania na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych ujawniły się niemal równocześnie, a więc już w trzecim kwartale 2008 roku. Negatywny impuls najszybciej ograniczył popyt inwestycyjny przedsiębiorstw, a także prywatny popyt konsumpcyjny. Jednakże zmniejszenie popytu inwestycyjnego było większe niż prywatnej konsumpcji. Z pewnym opóźnieniem w stosunku do konsumpcji prywatnej i inwestycji kryzys finansowy zmniejszył wielkości eksportu i importu. Z porównania dynamiki popytowych czynników produkcji Polski wynika, że w fazach ożywienia bądź wysokiej dynamiki wzrostu PKB popyt krajowy zasadniczo determinuje wzrost gospodarczy. Z kolei w okresach spowolnienia rola popytu krajowego maleje, zaś popytu zagranicznego rośnie.

The aim of the paper is to present the changes in GDP, and determinants explaining the differences between countries in recession and speed of recovery during the financial crises in Poland and selected countries and their groups between 2000–2010. The research illustrates that the path of economic growth of Poland was much different comparing to the highly-developed countries of the EU and OECD, and post-socialist countries of Central-East European Countries and CIS. In 2009 Poland achieved the highest rate of economic growth among the OECD and EU member states. Because of strong economic globalization in the world, the negative outcomes of the financial subprime market in the US for the world economic growth appeared very fast – in the fourth quarter 2008. The negative impulse limited the investment demand of companies and consumption of households. Later then investment and consumption, export and import was triggered. Having compared the rates of growth of investment, consumption, export and import for large sample of countries illustrates that during recovery and fast economic growth in Poland, the domestic demand determines increase in GDP, while during the slowdown the impact of foreign demand becomes more dominant.