Ptaki jako wskaźnik różnorodności biologicznej miast

Abstract

Tereny miejskie oddziaływają na zamieszkujące je zwierzęta głównie przez bardzo duże zagęszczenie ludności i zabudowy, pokarm pochodzenia antropogenicznego oraz wyższą średnią roczną temperaturę otoczenia. Jedne gatunki zaczęły kolonizować miasta, a inne przeciwnie - z powodu braku dogodnych siedlisk unikają miejskich aglomeracji. Zwierzęta są często używane jako wskaźnik bioróżnorodności. Ptaki jako zwierzęta wszechobecne, zwracające na siebie uwagę barwnym upierzeniem i śpiewem, czułe na zmiany środowiska, są bardzo dobrym wskaźnikiem bioróżnorodności. Zmiany ich liczebności i występowania informują nas o stanie całego środowiska przyrodniczego. Chroniąc różnorodność biologiczną zwierząt, musimy śledzić zmiany, jakie zachodzą w liczebności i rozmieszczeniu danych gatunków oraz zagrożenia na jakie są narażone wnikając do miast. Obecnie w Polsce opublikowano atlasy ornitologiczne dla dwunastu miast oraz dwie nie atlasowe monografie dotyczące awifauny miejskiej. Jak do tej pory żaden z atlasów polskich miast nie został powtórzony, a dane zawarte w niektórych sięgają lat 80. XX wieku. Zmiany, jakie nastąpiły w tym czasie, zdecydowanie zmieniły sytuację ptaków w środowisku miejskim. Przyczyną spadku liczebności niektórych gatunków jest ograniczenie liczby miejsc lęgowych, likwidowanie ich naturalnych ostoi przez wycinanie krzewów i drzew, ekrany dźwiękochłonne oraz prace przy modernizacji budynków. Problemem są również bezpańskie koty, które dziesiątkują znaczną populację ptaków. Niniejszy artykuł skupia się na aspektach regionalnych ochrony bioróżnorodności w miastach na przykładzie awifauny. Starania ochronne w skali regionu mogą przełożyć się na sukces bogactwa gatunkowego w szerszym aspekcie.

Urban areas affect the animals that inhabit them mainly by: very high density of people and buildings, anthropogenic food resources and higher average annual ambient temperature. Some species have begun to colonize cities, while others quite the contrary, on account of lack of natural convenient habitats avoid urban agglomerations. Animals are often used as an indicator of biodiversity. Especially birds, as ubiquitous animals, attracting attention with colorful feathering and singing, sensitive to environmental changes are very good indicator of biodiversity. Changes in their abundance and distribution inform us about quality of the entire natural environment. Trying to protect the biological diversity of animals, we must follow the changes that occur in the abundance and distribution of the species and the threats to which they are exposed colonizing the cities. Nowadays in Poland at least, 12 urban avifauna atlases and 2 non-atlas form monographs have been published. So far, none of the atlas of Polish cities and towns has been repeated, and the data contained in some dates back to the 1980s. The changes that took place at that time, significantly changed the situation of birds in the urban environment. The reason for the decline abundance are: limiting the number of breeding sites, removing their natural refuges by cutting shrubs and trees, noise barriers and construction works on the modernization of buildings. The big problem is also stray cats, which decimating a significant populations of birds. This article focuses on regional aspects of biodiversity in urban area on the example of avifauna. Protective efforts at regional scale can translate into the success of species richness in the global aspect.