Pomiar kondycji finansowej jednostek samorządu lokalnego – kwerenda międzynarodowa

Ocena kondycji finansowej samorządów lokalnych ma istotne znaczenie dla rozwoju wiedzy z zakresu finansów publicznych, identyfikacji mechanizmów wyjaśniających relacje poszczegól-nych jej elementów, wyznaczenia potencjalnych kierunków optymalizacji finansów oraz zaspokojenia potrzeb informacyjnych szerokiej grupy interesariuszy. Pomiar kondycji finansowej pozwala na ocenę bezpieczeństwa finansowego rozumianego jako zdolność do zapewnienia ciągłości w realizacji podstawowych zadań własnych oraz utrzymania wiarygodności finansowej związanej ze spłatą obecnych i przyszły zobowiązań finansowych. Celem artykułu było dokonanie krytycznego przeglądu definicji i metod oceny kondycji finan-sowej samorządu lokalnego pozyskanego podczas przeglądu międzynarodowej literatury tematu. Zestawiono różnorodne metody pomiaru kondycji finansowej samorządu, które pozwalają na prowadzenie badań porównawczych i wyznaczanie przestrzennych trendów jej oceny. Różnorodność ujęć kondycji finansowej spotykana w literaturze uzależniona jest od celu i przyjętej definicji oraz od zakresu przestrzennego i dostępności danych statystycznych. Częstą praktyką jest wykorzystanie koncepcji pomiaru kondycji finansowej proponowanej przez Canadian Institute of Chartered Accountants lub International City/County Management Association. Analiza literatury międzynarodowej, uzupełniona dorobkiem autorów polskich, pozwoliła na identyfikację dwóch zasadniczych podejść do pomiaru kondycji finansowej samorządu: 1) wielu miar empirycznych; 2) miary syntetycznej. Przedmiotem zainteresowania niniejszego artykułu jest drugie podejście, w którym adaptuje się różne metody tworzenia jednego wielozmiennego indeksu kondycji finansowej (miary syntetycznej), na podstawie którego możliwe jest dokonanie relatywnego pomiaru poziomu sytuacji finansowej.

The assessment of local authorities’ financial condition is crucial to develop knowledge in the field of public finance, to identify mechanisms explaining the relations between particular components of local authorities’ financial condition, to determine potential ways of finance optimization and to meet the need for information of a broad group of stakeholders. The measurement of financial condition allows for the assessment of financial security understood as the ability to ensure the continuity in the implementation of basic own tasks and to maintain financial credibility related to the payment of current and future financial obligations. The aim of this article was to undertake a critical review of the definitions and methods to assess the financial condition of local authorities collected during the review of international literature. Various methods of measuring the financial condition of local authorities, which allow to carry out comparative studies and to determine the spatial trends of its assessment, were summarized in the article. The variety of financial condition depictions encountered in the literature depends on the purpose and adopted definition and also on the spatial extent and availability of statistical data. A common practice is to use the concept of measuring the financial condition proposed by the Canadian Institute of Chartered Accountants or the International City/County Management Association. The analysis of international literature, complemented by the achievements of Polish authors, led to the identification of two basic approaches to measuring the financial condition of local authorities: 1) many empirical measures 2) composite index. The primary sector of interest in this article is the second approach, which adapts different methods of creating a multivariate index of financial condition (composite index), on the basis of which it is possible to relatively measure the level of the financial situation.