W artykule dowodzi się, że innowacyjność może pełnić aktywną rolę w realizowaniu spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym i terytorialnym. Dla wykorzystania instrumentalnej roli innowacyjności w odniesieniu do spójności społecznej, a także w osiąganiu efektów synergicznych w harmonizowaniu wszystkich jej wymiarów konieczne jest podmiotowe traktowanie innowacyjności i myślenie o niej w ujęciu holistycznym. Są to warunki wystarczające do tego, by innowacyjność tworzyła perspektywę wielowymiarowego rozwoju człowieka w kontekście jego wartościoweg życia. Pomimo, że takie ujęcie innowacyjności jest konieczne dla tworzenia strategicznych podstaw rozwoju społeczno-gospodarczego, z dokumentów programowych UE i z praktyki gospodarczej wynika, że innowacyjność utożsamiana jest z intensywnością wdrażania innowacji i odnoszona do przedsiębiorstw, gospodarki krajowej jako całości, ale także do regionów. W raportach kohezyjnych pojawia się w działach konwergencji konkurencyjności. Stanowi to potwierdzenie wiązania jej z realizacją spójności ekonomicznej i terytorialnej. Takie rozumienie innowacyjności ma wyraźnie przedmiotowy charakter. Jest wystarczające w analizach wzrostu gospodarczego. Posiada również wysokie walory analityczne z racji oparcia w znacznym stopniu na wymiernych, systematycznie ujednolicanych miarach, umożliwiających porównania międzynarodowe. Nie spełnia jednakże efektywnej roli w realizowaniu spójności społeczno-ekonomicznej.

It is demonstrated in the article that innovativeness can fulfil an active role in implementation of the cohesion in the social, economic and territorial dimension. In order to use an instrumental role of the innovativeness in relation to the social cohesion and also in obtaining of synergetic effects in harmonising all its dimensions, it is necessary to treat the innovativeness subjectively and thinking about it in the holistic formulation. These are conditions sufficient so as the innovativeness would create a perspective of many-dimensional development of a man in a context of his valuable life. Despite such a formulation of the innovativeness is indispensable for establishment of strategic grounds of the socio-economic development, it results from the EU programme documents and the economic practice that the innovativeness is identified with intensity of the implementation of the innovations and it is related to enterprises, the national economy as the whole one, but also to regions. In the cohesive reports it appears in sections of convergence of the competitiveness. It constitutes the confirmation of linking it with the implementation of the economic and territorial cohesion. Such understanding of the innovativeness has expressly the subjective character. It is sufficient in analyses of the economic growth. It also possesses high analytic advantages because it is based in a significant degree on measurable, systematically unified measures, enabling international comparisons. However, it does not fulfil the effective role in the implementation of the socio-economic cohesion