Gospodarka społeczna a wyzwania rozwojowe Polski współczesnej

Abstract

Zagadnienia gospodarki społecznej zazwyczaj nabierają znaczenia w sytuacjach, gdy efekty polityki gospodarczej nie nadążają za społecznymi oczekiwania. Renesans zainteresowania tą problematyką następował zatem co najmniej kilkakrotnie w okresie między XIX i XXI wiekiem przynosząc rozmaite koncepcje i rozwiązania odmienne w różnych krajach. Taka debata toczyła się także w Polsce. Istotną cechą gospodarki społecznej jest tworzenie warunków dla łączenia efektywności ekonomicznej z realizowaniem zasady sprawiedliwości. Podmioty gospodarki społecznej odgrywają istotną rolę w integrowaniu społeczeństwa, realizowaniu programu spójności społecznej, możliwości wyrównywania szans uczestniczenia w rozmaitych sferach życia społecznego. Chodzi tu zatem o uzupełnianie działań państwa w rozwiązywaniu problemów społecznych, dalej, działania na rzecz zmiany sposobu myślenia, wspomaganie ładu społecznego, zwłaszcza w środowiskach lokalnych, wreszcie, kształtowanie kompetencji do pełnienia ról społecznych, zwłaszcza w przypadku osób marginalizowanych. We współczesnej Polsce utrzymuje się wiele wyzwań i zagrożeń, związanych m.in. ze skutkami transformacji, które nie mogą być skutecznie rozwiązywane przez instytucje państwa. Chodzi tu zwłaszcza o nadmierne rozwarstwienie społeczno-ekonomiczne w wymiarze regionalnym, dominacje metropolii przy równoczesnym zapóżnieniu rozwojowym obszarów peryferyjnych. Inne ważne zjawisko to koncentrowanie się bezrobocia w pewnych obszarach, a także pojawianie się rozmaitych grup marginalizowanych czy wykluczanych z pełnego udziału w życiu społecznym. Artykuł skupia się na możliwościach i ograniczeniach sektora gospodarki społecznej w rozwiązywaniu tych problemów.

The issues of social policy usually become more important while results of economic policy do not keep up with social expectances. That is why, the interest in the problems raised at least few times in a period between 19th and 20th century, bringing diversified concepts and solutions in different countries. The debate took place also in Poland. The essential characteristic of social economy constitutes a process of creation frames to combine economic efficiency with realizing the rules of justice. The entities of social economy play essential role in society integration, realizing social cohesion program and redeeming chances to participate in different spheres of social life. It comes to: complementing the state activity in resolving social problems, and also, to taking actions aimed at changing the way of thinking, to supporting social order, especially in local communities, and the last but not the least, to shaping competences to play social roles, especially by the marginalized persons. In modern Poland there are still many challenges and threats connected, among others, with the results of transformation that cannot be effectively resolved by the state authorities. It comes to excessive socioconomic inequality in the regional dimension, domination of metropolises and simultaneous backwardness of the peripheries. Another important phenomena constitutes concentration of unemployment in some specified areas, and also an appearance of different marginalized groups or the excluded from the full participation in social life. The paper is focused on the possibilities and barriers of the social economy sector in resolving the above mentioned problems.