Trudności na rynku pracy w opiniach absolwentów wyższych uczelni

Abstract

Masowość oraz instrumentalizacja wszystkich rodzajów wyższych studiów jest bezdyskusyjnym faktem, podobnie jak faktem społecznym jest roszczeniowa i zmitologizowana ideologia edukacyjna kształtująca świadomość potoczną i dyskurs publiczny w obszarze relacji między kształceniem na poziomie wyższym i sytuacją absolwentów na rynku pracy. Równocześnie coraz wyraźniejsze są objawy nasycenia rynku pracy ludźmi posiadającymi dyplomy, przy dobitnie artykułowanym przez pracodawców zapotrzebowaniu na umiejętności pracowników na ogół niewymagające kształcenia na poziomie wyższym, a zwłaszcza uniwersyteckim. Absolwenci wyższych uczelni mają trudności ze znalezieniem pracy odpowiadającej ich oczekiwaniom ukształtowanym przez swoistą mitologię wyższego wykształcenia. Jak postrzegają przyczyny tych trudności absolwenci polskich uczelni z różnych roczników? Na ile odzwierciedlają się w ich świadomości niektóre ze współczesnych mitów edukacyjnych dotyczące przyczyn trudności absolwentów na rynku pracy? Te i inne jeszcze, bardziej szczegółowe pytania zainspirowały przeprowadzone wiosną 2012 r. badanie socjologiczne wśród absolwentów wyższych uczelni mieszkających i pracujących w mieście średniej wielkości. Rezultaty badania przeprowadzonego techniką wywiadu kwestionariuszowego – na próbie celowej, kontrolowanej pod względem płci i grup wiekowych – ukazały demograficzne (także pokoleniowe) zróżnicowanie postrzegania przyczyn obecnych trudności na rynku pracy oraz roszczeniowe obciążenie świadomości edukacyjnej w zakresie wyższego wykształcenia.

Massification of all types of higher education and imparting them mainly an instrumental character are the indisputable facts. Furthermore, the social fact is that collective consciousness and public discourse are shaped by the claims emerging on the base of a mythicized educational ideology within the area of relations between the higher education and the difficult situation of graduates on the labour market. At the same time more and more clear are the symptoms of labour market saturation with relatively young people with higher schools diplomas and the employers articulate clearly their needs for such employees’ skills which in general have no cause and affect relation to higher (especially university) education. The graduates have difficulties with getting a job corresponding to their expectations shaped by an educational ideology. How the reasons of these difficulties are perceived by the graduates from different years? To what extent some of the contemporary educational myths relating to the labour market difficulties are reflected in their collective consciousness? These and still others, more detailed questions had inspired a sociological research carried out in the spring 2012 among graduates living and working in an average-sized town. The results of the research, conducted with the use of the structured questionnaire interview on purposive sample controlled with regard to sex and age, have showed demographic (also generational or historical) differentiation in perceiving the reasons of the present labour market difficulties, as well as same impact of specific mythology of higher education on collective consciousness.