Nierówności społeczne w aspekcie zróżnicowania wydatków gospodarstw domowych w krajach Unii Europejskiej

Abstract

Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 r. o dziesięć państw (w tym Polskę) oraz w 2007 roku o dwa kolejne – Bułgarię i Rumunię – miało wpływ na sytuację ekonomiczną i społeczną w sektorze gospodarstw domowych krajów unijnych, zwłaszcza nowo przyjętych. Procesy adaptacyjne do nowej sytuacji wyrażały się m.in. przyjmowaniem przez społeczeństwa państw o niższym poziomie rozwoju gospodarczego wzorców konsumpcji (w opracowaniu zostały one określone w oparciu o poziom i strukturę wydatków) ukształtowanych w krajach o wyższym poziomie rozwoju. Zmiany te wyraziły się poprawą w okresie akcesji poziomu życia ludności przede wszystkim w krajach nowo przyjętych. Przyczyniło się to m.in. do zmniejszenia nierówności społecznych między państwami unijnymi. W gospodarstwach domowych w państwach nowo przyjętych najwyższy wzrost cechował wydatki przeznaczone na użytkowanie mieszkania, czyli na opłaty za wodę, gaz, energię elektryczną oraz transport. Prawdopodobnie jest to efektem dynamicznego rozwoju infrastruktury technicznej (kanalizacja) i drogowej w tych krajach po akcesji. Akcesja stworzyła warunki do „doganiania” krajów o dłuższym członkostwie pod względem standardów życia, mieszkania, komunikacji itp. Chociaż zmiany te nie były „rewolucyjne”, to jednak przyczyniły się do zmniejszenia dysproporcji w warunkach życia. W krajach najuboższych zmniejszył się odsetek osób żyjących w gospodarstwach domowych o bardzo niskiej intensywności pracy zagrożonych ubóstwem i/lub deprywacją materialną, a także o pogłębionej deprywacji materialnej. Spadek ten najwyższy odnotowano w Polsce.

The EU enlargement in 2004 by ten countries (including Poland), and in 2007 a further two – Bulgaria and Romania – has influenced the social and economic situation of households in the EU countries, especially the newly admitted ones. Processes of adaptation to the new situation were expressed, among others, in the acceptance by the communities of countries with a lower level of economic growth the consumption patterns (based on the level and structure of expenditure) shaped in the countries with a higher level of development. These changes ware expressed by the improvement of the standard of living in the accession period, primarily in the newly acceded countries, which contributed among others to reduce social inequalities between EU member states. The newly acceded countries was characterized by the highest increase of household expenditure spent on housing, to charge for rent, water, gas, electricity. This is probably a result of the dynamic development of the technical infrastructure (sewage system) and roads infrastructure in these countries after accession. The accession has created the conditions for the "catching-up" countries with a longer membership in terms of standards of living, housing, communications, etc. Although these changes were not "revolutionary", however, they helped to reduce social inequalities. In the poorest countries, the percentage of people living in households with very low work intensity at risk of poverty and/or material deprivation, as well as in-depth material deprivation decreased. The highest decrease was recorded in Poland.