Rola władzy ustawodawczej i sądowniczej Unii Europejskiej w kształtowaniu polityki praw podstawowych. Studium na przykładzie polityki równości płci

Abstract

Niniejszy artykuł ma na celu określenie, jaką rolę w procesie kształtowania polityki równościowej UE odgrywa władza ustawodawcza (Komisja, Rada, Parlament Europejski) oraz władza sądownicza (Trybunał Srawiedliwości) UE, a także ustalenie, jakie czynniki kierują zachowaniami tych aktorów politycznych. Badanie przeprowadzono na przykładzie procesu formułowania polityki równości płci UE w latach 1975-2022 w oparciu o akty ustawodawcze i orzecznictwo sądowe UE. Jako podejście teoretyczno-metodologiczne przyjęto instytucjonalizm racjonalnego wyboru, historyczny i socjologiczny, a ponadto wykorzystano metodę śledzenia procesu. Badanie wykazało, że każda z władz UE posiada swoją specyficzną funkcję w procesie kształtowania polityki równości płci. Główną rolę w procesie kształtowania polityki równościowej odgrywa legislatywa. Trybunał Sprawiedliwości UE zasadniczo podąża za kierunkiem wyznaczonym przez władzę ustawodawczą, niekiedy go ogranicza czy powstrzymuje. Duże znaczenie posiadają również interakcje pomiędzy wspomnianymi władzami. Zachowania władzy ustawodawczej i sądowniczej można wyjaśnić przy pomocy czynników o charakterze racjonalnym, instytucjonalnym oraz ideacyjnym.

This article aims to determine what role the EU legislature (Commission, Council, European Parliament) and the judiciary (Court of Justice) play in shaping EU equality policy, as well as to determine what factors drive the behavior of these political actors. The study was carried out on the example of the process of formulating the EU gender equality policy in the years 1975-2022 based on EU legislative acts and judicature. The theoretical and methodological approach was rational choice, historical and sociological institutionalism, and the process tracing method was used. The study showed that each EU authority has a specific role in shaping gender equality policy. The legislature plays the leading role in the process of shaping equality policy. The Court of Justice of the EU generally follows the direction set by the legislature and sometimes limits or inhibits it. The interactions between the authorities mentioned above are also of great importance. The behavior of the legislature and judiciary can be explained using rational, institutional and ideational factors.