Ewolucja nadrodziny Anisopodoidea Knab, 1912 (Diptera, Nematocera)

Abstract

Muchówki (Diptera), obejmujące obecnie około 160 tysięcy gatunków, pojawiły się na Ziemi około 245 mln lat temu, w triasie. W mezozoiku nastąpił ogromny wzrost tempa radiacji ewolucyjnej doprowadzając do zwiększenia różnorodności gatunkowej Diptera. Muchówki zgrupowane w nadrodzinie Anisopodoidea Knab, 1912 (Diptera: Nematocera) to współcześnie kosmopolityczna, lecz stosunkowo nieliczna grupa owadów, która przetrwała od triasu. Kluczowe znaczenie dla poznania potencjalnych ścieżek ewolucji Anisopodoidea, miały materiały badawcze zachowane w jurajskich osadach i żywicach kredowych. W jurze i kredzie Anisopodoidea były znacznie zróżnicowane pod względem gatunkowym. W trakcie badań zrealizowanych w ramach niniejszej pracy doktorskiej, wskazano i opisano 15 nowych dla nauki taksonów, dokonano redeskrypcji gatunku Mycetobia connexa Meunier, 1899, potwierdzono synonimikę tego gatunku z Mycetobia callida Meunier, 1904 zaproponowaną przez Edwardsa w 1928 r. Sporządzono dodatkowe opisy znanych już gatunków kopalnych: Sylvicola splendida Meunier, 1780, Sylvicola thiriona Meunier, 1907. Przesunięto zasięg stratygraficzny rodzaju Mycetobia, z eocenu (priabon, 37,2-33,9 Ma) na późną kredę (wczesny cenoman, 99,794,3 Ma). Wykonane analizy porównawcze kopalnych i współczesnych Anisopodoidea z wykorzystaniem elektronowego mikroskopu skaningowego umożliwiły wskazanie istotnych pod względem taksonomicznym cech struktur morfologicznych w materiale kopalnym. Określono potencjalne kierunki zmian ewolucyjnych Anisopodoidea, jakie zaszły od okresu jurajskiego.

Diptera, currently comprising about 160,000 species, appeared on the Earth about 245 million years ago, in the Triassic. In the Mesozoic there was a huge acceleration in evolutionary radiation, leading to increment of Diptera species diversity. Flies grouped in the superfamily Anisopodoidea Knab, 1912 (Diptera: Nematocera) is a contemporary cosmopolitan but relatively small group of insects that survived from the Triassic. The research materials preserved in the Jurassic sediments and Cretaceous resins have been of key importance for understanding the potential pathways of Anisopodoidea evolution. In the Jurassic and the Cretaceous, Anisopodoidea were significantly differentiated in terms of species numbers. During the research carried out as part of this doctoral thesis, 15 new taxa species were identified and described − Mycetobia connexa Meunier was redescribed and its formerly prosed by Edwards in 1928 synonymy with Mycetobia callida Meunier, 1904 was confirmed. Additional descriptions of the already known fossil species were presented − Sylvicola splendida Meunier, 1780, Sylvicola thiriona Meunier, 1907. The stratigraphic range of the genus Mycetobia, from Eocene (Priabonian, 37.2-33.9 Ma) for late Cretaceous (early Cenomanian, 99.7-94.3 Ma). Comparative studies of fossil and modern Anisopodoidea performed with the use of scanning electron microscopy enabled the identification of taxonomically significant features of morphological structures in fossil material. Potential directions of Anisopodoidea evolutionary changes that have occurred since the Jurassic period were determined.