Dokąd zmierzamy – odnowa czy od nowa...? Nadzieje, obawy i dylematy związane z instytucjonalnym stymulowaniem zintegrowanego rozwoju w Polsce

Abstract

O podjęciu problematyki instytucjonalnych uwarunkowań zintegrowanego rozwoju w Polsce zadecydowały następujące argumenty: – przeświadczenie o pilnej potrzebie zintensyfikowania debaty nad jego stymulowaniem oraz likwidacją wielu dotychczasowych dysfunkcji utrudniających taki rozwój, – obawa, aby w warunkach promowania zintegrowanego systemu zarządzania rozwojem nie był utożsamiany wyłącznie z hierarchicznym zestawem zintegrowanych strategii, a także, aby mimo powszechnej akceptacji, nie pozostawał nadal jedynie w sferze deklaracji, – możliwości wykorzystania nowych warunków i instrumentów sprzyjających integrowaniu rozwoju. Na tle zasadniczych przesłanek i symptomów decydujących o rosnącej randze oraz wyjątkowej aktualności podjętej problematyki, od wyzwań globalnych i europejskich do uwarunkowań wewnętrznych różnej natury i skali, zaprezentowane zostały nowe możliwości stymulowania zintegrowanego rozwoju, w szczególności warunki i instrumenty pozyskiwania funduszy UE w perspektywie planistycznej i finansowej 2014–2020. Wyeksponowane zostały przede wszystkim: – Inteligentna specjalizacja regionów (smart specialization), – Zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT), adresowane do miast oraz ich obszarów funkcjonalnych, – Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS, community – led local development – CLLD), nawiązujący do pozytywnych doświadczeń Lokalnych Grup Działania funkcjonujących dotychczas w ramach Leadera na obszarach wiejskich, nadmorskich oraz rybackich i finansowanych WPR, – kontrakty terytorialne. Następnie – w formie pytań – przedstawione zostały obawy i dylematy związane z wykorzystywaniem tych instrumentów. Na tej podstawie w podsumowaniu sformułowane zostały postulaty dotyczące usprawnienia mechanizmów integrowania rozwoju.

The arguments which became deciding factors in favor of taking on the issue of institutional conditions of integrated development in Poland were: – the certitude of an urgent need to intensify the debate about its stimulation and liquidation of many so far existing dysfunctions which hindered such development, – the concern for an integrated development management system not to be identified exclusively with a hierarchical set of integrated strategies, as well as not remain solely in the realm of declarations, despite its universal acceptance, – the possibility to take advantage of the conditions and instruments which facilitate integrated development. In view of fundamental circumstances and symptoms which determine the rising rank and exceptional topicality of the discussed issues, from global and European challenges to internal conditions of a varied nature and the scale, new opportunities to stimulate integrated development are presented, in particular conditions and instruments associated with acquiring EU funds in the planning and financial perspective of 2014–2020. The featured possibilities primarily include: – smart specialization of regions, – Integrated Territorial Investments (ITI), addressed to cities and other functional areas, – Community-led Local Development (CLLD), which refers to positive experiences of Local Action Groups which have so far functioned in the scope of Leaders in rural, coastal and fishing areas, and financed as part of the Common Agricultural Policy, – territorial contracts. Subsequently – in the form of questions – the concerns and dilemmas associated with using those instruments are presented. On that basis, the conclusion formulates postulates regarding the improvement of integrated development mechanisms.