Znaczenie transferów zewnętrznych w kształtowaniu stabilności finansowej jednostek samorządu terytorialnego

Jako cel opracowania przyjęto ocenę znaczenia skali i zakresu korzystania przez różne typy jednostek samorządu terytorialnego z budżetowych transferów zewnętrznych, z punktu widzenia ich stabilności finansowej. Jako kryteria stabilności przyjęto: • wskaźnik udziału zobowiązań w relacji do dochodów budżetowych; • tempo wzrostu udziału zobowiązań w dochodach w latach 2009–2012; • wskaźnik udziału wydatków majątkowych w wydatkach ogółem. Analizę tego zagadnienia przeprowadzono na przykładzie jednostek samorządu terytorialnego w województwie podkarpackim. Na podstawie analizy sytuacji finansowej podkarpackich samorządów można stwierdzić, że transfery z budżetu państwa, a także płatności ze środków Unii Europejskiej były w latach 2009–2012 ważnym źródłem dochodów budżetowych każdego ze szczebli i typów jednostek samorządowych, ale największe znaczenie w strukturze dochodów miały w przypadku samorządów powiatu i gmin wiejskich. Można zatem na tej podstawie sformułować wniosek o stabilizacyjnej roli transferów zewnętrznych. Równocześnie jednak w analizowanym okresie uwidoczniła się tendencja do szybkiego przyrostu zadłużenia samorządów mierzonego udziałem zobowiązań w dochodach budżetowych. Bardziej zagrożone są tu samorządy powiatów i gmin wiejskich, które w latach 2009–2012 charakteryzowały się najsłabszym tempem przyrostu dochodów, przy relatywnie wysokiej dynamice zadłużenia. Są to jednocześnie typy samorządów, które w największym stopniu korzystały z transferów zewnętrznych.

Financial stability belongs to the main tasks of local government authorities, as well as responsibility for local and regional public infrastructure improvement. Local governments activity is limited by a level of budget incomes, including financial transfers from central budget or European funds. From one side external transfers are an important part of incomes for the most of local communities, and from the other – it is not very regular source of incomes. In this context, it is necessary to analyze an influence of the level of financial transfers for financial stability of local governments. This type of analysis was made for the local communities in Podkarpacie region in a period 2009–2012. The main conclusion is that external transfers have had a positive influence on financial situation for the most of local governments (specially for the rural communities), but higher level of stability was observed among these types of local governments which have got relatively great part of their own incomes (from the personal and property taxes).