Stosunki międzynarodowe okresu zimnej wojny w karykaturze polskiej na przykładzie czasopism satyrycznych „Mucha”, „Karuzela”, „Szpilki”

Abstract

Celem rozprawy było ukazanie wizji stosunków międzynarodowych w okresie zimnej wojny wykreowanej przez polskie karykatury opublikowane na łamach czasopism satyrycznych „Mucha”, „Karuzela” i „Szpilki”. Bazę źródłową dla niniejszego opracowania stanowiło około 1950 karykatur opublikowanych w powyższych czasopismach od 1945 r. do 1987 r. Rozprawa składa się z czterech rozdziałów. Rozdział I jest wprowadzeniem do kolejnych części pracy. Dotyczy opisowi sposobów obrazowania przez karykaturzystów Stanów Zjednoczonych oraz ich sojuszników, a także wizji Związku Radzieckiego i krajów bloku socjalistycznego. Rozdział II zawiera stworzoną przez rysunki wizję początków zimnej wojny. Rozdział III, pt. Problem Niemiec, składa się z trzech części, które zawierają analizę karykatur na tematy: problem Niemiec od zakończenia II wojny światowej do ich podziału na dwa organizmy państwowe w 1949 r., problem Niemiec w polityce mocarstw po 1949 r., stosunki Niemiec Zachodnich z ich sojusznikami. Rozdział IV – pt. Wybrane problemy polityki i dyplomacji okresu zimnej wojny – składa się z dwóch podrozdziałów. Pierwszy z nich został poświęcony stworzonemu przez karykatury obrazowi rywalizacji amerykańsko-radzieckiej. Druga część rozdziału zawiera analizę karykatur dotyczących pewnych aspektów związanych ze stosunkami panującymi w bloku państw zachodnich: integracji europejskiej oraz NATO.

The aim of the PhD thesis was presentation of a vision of international relationships during the cold war created by Polish caricatures published in satirical magazines “Mucha”, “Karuzela”, “Szpilki”. Basic source was about 1950 caricatures which was published in above magazines from 1945 to 1987. The thesis is composed of four parts. The first chapter is devoted to the description of the way the USA and their allies in West Europe were depicted and the vision of the USRR and the members of the socialist bloc countries. The second chapter tells about the caricatured vision of the cold war beginning. The third chapter under the title of Germany Problem is composed of three subsections which contain the analysis of particular caricatures about: problem of Germany form the World War II ending to Germany division into two countries in 1949, problem of Germany in superpowers policy after 1949 and West Germany relationships with their allies i.e. the USA, France, the UK and Italy. The fourth chapter is devoted to the caricatured image of rivalry between the USA and the USSR and the analysis of caricatures about some aspects of relationships in Western bloc countries: European integration and NATO.