Zastosowanie Data Envelopment Analysis jako miernika zróżnicowania edukacyjnego regionów

Ze względu na to, że znacząca część budżetów samorządowych przeznaczona jest na edukację, bardzo istotne jest kontrolowanie tych wydatków od strony efektywności ekonomicznej. Analizy te nie powinny być jednak skierowane tylko na efektywność ekonomiczną, tę bowiem można wyrazić w formie mierników. Prowadząc analizy efektywności nakładów w edukacji nie można pomijać również bardzo trudno mierzalnej efektywności społecznej działań edukacyjnych. W wyniku prowadzonych analiz wykazano brak zróżnicowania efektywności nakładów na edukację w regionach, co nie koresponduje z podkreślanym w literaturze zróżnicowaniem osiągnięć edukacyjnych. Może to wskazywać na inne niż nakłady czynniki będące powodem różnic. Czynniki te mogą się mieścić w sferze motywacji do nauki oraz w pewnych sferach składających się na efektywność społeczną. Nadmienić też należy, że badany obszar województw nie odzwierciedla rzeczywistych regionów, w których obserwowane jest zróżnicowanie edukacyjne. Warto również zwrócić uwagę na znaczny poziom agregacji analizowanych danych (poziom województwa). W artykule zaprezentowano metodę Data Envelopment Analysis w kontekście zastosowania jej do pomiaru efektywności nakładów na szkolnictwo ponadgimnazjalne. Jak wynika z przedstawionego materiału, metoda DEA może być rekomendowana jako wsparcie w procesie analiz efektywności nakładów na edukację. Trzeba podkreślić, że z pewnością należy starannie dobrać do analiz zarówno czynniki wyjściowe, jak również efekt po stronie wyjścia, który jest skutkiem działań edukacyjnych. Swobodny dobór czynników poddawanych analizie należy traktować jako niewątpliwą zaletą tej metody.

Due to the fact that a significant portion of government budgets is spent on education, it is very important to control spending on education in terms of economic efficiency. Such analyses should not, however, focus only on economic efficiency as this can be expressed in the form of measures. Analyses of the effectiveness of investment in education cannot ignore the social efficiency of educational activities, which are very difficult to measure. The analyses conducted so far have showed no differences in the efficiency of investment in education between studied regions. The lack of differences in resources for education between the regions does not correspond with differences in educational attainment pointed out in the literature, which may indicate that factors other than expenditures give rise to the differences. These factors may be in the area of motivation for learning and other factors that make up the social efficiency. It should be noted that the study area of provinces does not reflect the actual regions, where educational differences are observed. Attention must also be paid to the significant level of aggregation of analysed data (the provincial level). The paper presents the method of Data Envelopment Analysis in the context of its application in measuring the effectiveness of expenditures spent on secondary education. As can be concluded from the material, the DEA method can be recommended as a support in the analysis of the efficiency of investment in education. It should be emphasized that both input factors as well as an effect on the output side, which is a result of education, must surely be carefully selected for the sake of the analysis. The fact that factors to be analysed can be freely selected should be treated as a big advantage of this method.