Tematem artykułu jest przedstawienie przestępstwa zmowy procesowej (praevaricatio) w rzymskim prawie karnym. Jest ono jedną z form utrudniania procesu karnego przez oskarżyciela. Przedstawiony został również przypadek postawienia takiego zarzutu wobec oponenta politycznego – zmowy miał się dopuścić Klodiusz w procesie Katyliny o zdzierstwa.

The subject of the article is to present a crime of collusion (praevaricatio) in Roman criminal law. It is one of the forms of obstruction of the criminal process by the prosecutor. There is presented a case of such an accusation against a political opponent – the crime of collusion was to be commited by Clodius in Catilina’s trial for extortion.