Wykluczenie społeczne a cyfrowe w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie aspektów dotyczących zjawisk wykluczenia społecznego oraz wykluczenia cyfrowego w Polsce na tle wybranych krajów Unii Europejskiej. Istotnym zadaniem badawczym było określenie, na ile e-wykluczenie determinuje wykluczenie społeczne i odwrotnie, posługując się analizą korelacji i regresji. Wykluczenie społeczne definiuje się jako połączenie braku zasobów ekonomicznych, występowania izolacji społecznej oraz ograniczonego dostępu do praw o charakterze społecznym. Cyfrowe wykluczenie odnosi się do różnic związanych zarówno z fizycznym dostępem do technologii, jak również z umiejętnościami i zasobami potrzebnymi do ich użycia. Analizy: przestrzenna (poszczególne kraje UE), jak i czasowa (lata 2005–2013) wskazują na silne zróżnicowanie i dynamikę osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz e-wykluczonych. Jako korzystny proces należy zaliczyć tendencję malejącą udziału osób wykluczonych cyfrowo w zakresie braku korzystania z Internetu, a także zagrożonych wykluczeniem społecznym, jednak w zdecydowanie mniejszej skali. Zjawiska te zdecydowanie są determinowane różnymi wewnętrznymi czynnikami, przyczyny te są identyfikowalne i sprowadzane najczęściej do przyczyn ekonomiczno-społecznych, ale także psychologicznych. Statystyki w tej mierze dla Polski nie są satysfakcjonujące, bowiem poziom osób wykluczonych społecznie i cyfrowo jest większy od przeciętnej europejskiej.

The purpose of this article is to present aspects of social exclusion and digital exclusion in Poland and in European Union countries. An important task of this research was to define: how digital exclusion determines social exclusion and vice versa using correlation and regression analysis. Social exclusion is defined as a combination of a lack of economic resources, the prevalence of social isolation and limited access to social rights. Digital exclusion refers to the differences related to both physical access to technology, as well as the skills and resources needed for their use. The spatial (individual EU countries) and time (2005–2013) analysis indicate a strong diversity and dynamics of the socially excluded and e-excluded. The ideal process is the tendency of a decreasing share of digitally excluded and socially excluded people, but on a much smaller scale. The direction of these phenomena is determined by various internal factors, which are identifiable and represent most frequently economic and social, but also psychological reasons. The statistics in this respect for Polish are not satisfactory, because the level of social and digital exclusion is greater than the European average.