Procesy znaczeniotwórcze okiem kognitywisty. Refleksja na pod- stawie wybranych niemieckich czasowników z wyodrębnionym komponentem przymiotnikowym

Abstract

Celem artykułu jest pokazanie przydatności podejścia kognitywistycznego do badania mnogości procesów semantycznych i konstruowania nowych znaczeń w złożonych jednostkach leksykalnych. Refleksja odbywa się przy użyciu metodologii językoznawstwa kognitywnego, stąd zgłębione zostają zjawiska metaforyzacji, integracji pojęciowej, relacji trajektor – landmark oraz profilowanie znaczenia jednostek złożonych. Materiał badawczy stanowią czasowniki zawierające przymiotnik w podstawowej formie (np. leichtfallen), w tym czasowniki zawierające nazwy barw (np. blaumachen). Ta grupa czasowników jest, w przeciwieństwie do polskiego, w języku niemieckim dość licznie reprezentowana. Opisane czasowniki integrują odniesienia specyficzne kulturowo, mogą i powinny być badane także przez odwołanie do konceptu umysłu ucieleśnionego. Zastosowane podejście może zostać z powodzeniem przyłożone do innego materiału badawczego.

The paper aims at showing the usefulness of cognitive approach in research of multitude of semantic processes and creating new meanings in complex lexical units. The reflection is based on the methodology of cognitive linguistics. A deeper insight is taken into conceptual metaphor, conceptual blending, trajectory and landmark organization and profiling of complex linguistic items. The research material consists of German verbs that have an adjective in its basic form (e.g. leichtfallen), including those ones with names of colours (e.g. blaumachen). On the contrary to Polish, this sort of verbs are noticeably represented in German. The described verbs can reveal cultural specific references. They could and should be examined at the same time also with the help of generally binding concept of the embodied cognition. The chosen approach could be successfully applied to other research materials.