Experiences and challenges of cooperation in functional urban areas of voivodeship centres in Poland

Functional urban areas (FUA) are an important stakeholder in urban policy. They were constituted in the institutionalised form of the so-called “ITI unions” (associations or local government agreements) in the 2014–2020 EU perspective, as the main entities for the implementation of the cohesion policy instrument – integrated territorial investments (ITI). Monitoring the role, various aspects and challenges of cooperation is important from the viewpoint of the success of an effective FUA development policy. Research in the literature on cooperation in FUA focuses mainly on aspects of cooperation between local governments, with less analysis of the role of the ITI union offices themselves in this process. Taking the above into account, the aim of this work is to assess the cooperation and its main problems and challenges from the perspective of the ITI union offices. Therefore, from September 8–22, 2023, a survey using the CAWI technique was carried out in 18 FUAs of voivodeship capitals in Poland. Feedback forms were sent by 67% of the respondents (12 unions). The results obtained mostly indicate good and very good assessments of the cooperation conducted by ITI union offices with various stakeholders and in different areas. The basic cooperation partners here, of course, remain FUA local governments, but also other ITI union offices in Poland. Cooperation is still focused mainly on aspects related to the implementation of the FUA development strategy (primarily the ITI instrument). The survey showed that ITI unions generally strive to build positive relationships with other stakeholders, which may provide potential for FUA development in the future.

Miejskie obszary funkcjonalne stanowią istotnego interesariusza polityki miejskiej. Ukonstytuowały się one w zinstytucjonalizowanej formie tzw. związków ZIT (stowarzyszenia lub porozumienia międzygminne) w perspektywie 2014–2020, jako główne podmioty do wdrożenia instrumentu polityki spójności – zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT), dedykowanego właśnie miejskim obszarom funkcjonalnym. Monitorowanie roli, różnych aspektów, wyzwań prowadzonej współpracy jest ważne z punktu widzenia powodzenia skutecznej polityki rozwoju w ramach MOF. Badania w literaturze przedmiotu dotyczące współpracy w MOF koncentrują się głównie na aspektach współpracy między samorządowej, mniej analizując miejsce w tym procesie samych biur związków ZIT. Mając na uwadze powyższe celem pracy jest ocena prowadzonej współpracy i jej główne wyzwania z punktu widzenia biur związków ZIT ośrodków wojewódzkich w Polsce. W związku z tym w dniach 8–22 września 2023 roku przeprowadzono badanie ankietowe techniką CAWI w 18 miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich w Polsce. Formularze zwrotne nadesłało 67% grupy respondentów (12 związków). Uzyskane wyniki wskazują w większości na dobre i bardzo dobre oceny prowadzonej współpracy przez te związki z rożnymi interesariuszami i w różnych obszarach. Podstawowymi partnerem współpracy pozostają tu oczywiście samorządy danego MOF, ale też inne biura związków ZIT w Polsce, a koncentruje się ona dalej głównie na aspektach związanych z wdrażaniem strategii rozwoju MOF (przede wszystkim samego instrumentu ZIT). Ankieta pokazała, że związki ZIT generalnie budują pozytywne relacje z innymi interesariuszami, co stanowi potencjał do rozwoju MOF w przyszłości.