Dysfunkcje i patologie kultury organizacyjnej w perspektywie Polski

Abstract

Rozważania rozpoczynają dywagacje nad rolą kapitału ludzkiego w funkcjonowaniu organizacji w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. Na tym tle jest przedstawiona kultura organizacyjna jako determinanta rozwoju kapitału ludzkiego. Bowiem istotność kultury organizacyjnej jako znaczącego elementu kształtującego poziom zasobów niematerialnych wymusza wzrost zainteresowania problematyką panujących w jej obszarze dewiacji. Stąd właściwy punkt wyjścia w opracowaniu stanowi teoretyczna synteza literatury w zakresie identyfikacji potencjalnych obszarów dysfunkcji i patologii w sferze kultury organizacyjnej. Kolejno zaprezentowano kulturę organizacyjną jako źródło dewiacji na poziomie indywidualnym, grupowym i systemu. Zasadnicza część pracy dotyczy więc analizy patologii samej kultury organizacyjnej w kontekście jej funkcji i typów oraz uwarunkowań gospodarki opartej na wiedzy. Wychodząc od klasyfikacji wymiarów patologii organizacyjnych R. Stockiego w postaci obszaru łatwo dostrzegalnych objawów patologii organizacyjnych, zjawisk patologicznych związanych z osobami kierującymi samymi organizacjami, nieprawidłowości operacji i procesów oraz patogennego oddziaływania środowiska organizacji zaproponowano zestaw wybranych obszarów potencjalnych dysfunkcji w sferze kultury organizacyjnej, a także bazując na klasyfikacji funkcji kultury organizacyjnej Ł. Sulkowskiego przedstawiono płaszczyzny potencjalnych jej dewiacji. Finalnie zidentyfikowano teoretyczne symptomy wyłaniających się dysfunkcji kultury organizacyjnej. W ten sposób zaproponowano instrumentarium empirycznej analizy i diagnozy badanego zjawiska. W tym kontekście zaprezentowano wyniki pilotażowych badań empirycznych zidentyfikowanych dysfunkcji w organizacjach w Polsce.

Considerations start agonizing over the role of human capital in the organization’s functioning in knowledge-based economy. Against this background, the organizational culture as a determinant of human capital development is presented. Because the importance of organizational culture as a significant element of one level of intangible resources forces the increased interest in issues prevailing in the area of its deviance. Therefore appropriate starting point of this paper is a synthesis of the theoretical literature on the identification of potential areas of dysfunction and pathology in the sphere of organizational culture. Then the organizational culture is presented as a source of deviation at the individual, group and system level. The main part of the work concerns the analysis of the pathology of the same organizational culture in the context of its functions and the types and conditions of the knowledge economy. Starting from the classification of the dimensions of organizational pathology by R. Stocki in the form of area of easily noticed symptoms of organizational pathology, pathological phenomena associated with the organization’s managers, irregularities operations and processes and pathogen environmental impact of the organization a set of selected areas of potential dysfunction in the sphere of culture is proposed. Basing on Ł. Sułkowski’s classification of organizational culture functions areas of potential deviations are discussed. Finally theoretical symptoms of emerging dysfunctions of organizational culture are identified. In this way the instruments of empirical analysis and diagnosis of the studied phenomenon are proposed. In this context results of pilot empirical studies of identified dysfunctions in organizations in Poland are discussed.