Z zagadnień prawno-organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1945–1961 (w świetle Dzienników Urzędowych Ministerstwa Oświaty)

Abstract

Artykuł przedstawia problematykę opieki zdrowotnej uczniów szkół podstawowych w kontekście zagadnień prawnych i organizacyjnych na podstawie Dzienników Urzędowych Ministerstwa Oświaty w latach 1945–1961. Na podstawie zarządzeń, instrukcji, okólników i komunikatów tego ministerstwa przedstawiony został model organizacyjny opieki higieniczno-lekarskiej, jaki ukształtował się na początku lat 50., doprowadzając po powstania szkolnej służby zdrowia. W 1952 r. została ona przejęta przez Ministerstwo Zdrowia. Ponadto pośredni wpływ na kwestię zdrowotności uczniów miało wiele innych czynników, takich jak: stan sanitarny szkół, wdrażanie zasad higieny u uczniów, promocja zdrowia i zmiana świadomości rodziców w sprawach związanych z higieną i zdrowiem. Wszystkie te problemy dostrzegało Ministerstwo Oświaty, odnosząc się do nich w swoich dziennikach urzędowych. Jednocześnie nie zabrakło w nich wymiaru propagandowego charakterystycznego dla polityczno-społecznej rzeczywistości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Przykładem tego była między innymi organizacja na terenie szkół ogólnopolskich wiosennych akcji sanitarno-porządkowych.

The article presents the issues of health care for primary school students in the context of legal and organisational issues based on the Official Journals of the Ministry of Education in 1945–1961. On the basis of the ordinances, instructions, circulars and communications of this ministry, the organisational model of hygienic and medical care was presented, which was shaped in the early 1950s, leading to the establishment of the school health service. In 1952, the Ministry of Health took over hygienic and medical care in schools. Moreover, a number of other factors indirectly influenced the issue of students’ health, such as: the sanitary condition of schools, the implementation of hygiene rules for students, health promotion and changing parents’ awareness of hygiene and health matters. All these problems were noticed by the Ministry of Education referring to them in its official journals. At the same time, they did not lack the propaganda dimension, characteristic of the political and social reality of the Polish People’s Republic. An example of this was, among others, the organisation of spring sanitary and cleaning actions in schools.