Twórczość prozatorska Piotra Guzego

Abstract

Głównym celem podjętych w dysertacji rozważań czynię całościowe omówienie twórczości Piotra Guzego. Jeden z ciekawszych współczesnych prozaików, autor ośmiu powieści i jednego zbioru opowiadań, nie doczekał się dotąd szerszego opracowania krytycznoliterackiego. Interesują mnie główne aspekty tego dorobku rozpatrywane w kontekstach czasoprzestrzennych, aksjologicznych, psychologicznych a w konsekwencji ewolucja twórcza pisarza. Przedmiotem analiz czynię utwory, które ukazały się w kraju – opowiadania Jędraszkowie oraz Nocna zmiana, powieści kryminalne: Ostatni odchodzi 22.25 (1955); Nocny zrzut (1955); Cienie na gwiazdach (1956); Wenus z brązu (1956) oraz powieści opublikowane na emigracji: Krótki żywot bohatera pozytywnego (1966); Stan wyjątkowy (1968); Requiem dla pani Tosi (1990). A także ostatnie utwory wydane w Polsce po przemianach ustrojowych: Zwidy na wysokościach (1994), Odwiedziny u duchów i inne opowiadania (2015). W dysertacji pojawiają się odniesienia do badań z zakresu biografizmu i autobiografizmu, geopoetyki, psychologizmu (pamięć i postpamięć) antropologii kulturowej a także nawiązania do ustaleń w zakresie genologii (proza produkcyjna, powieść milicyjna, kryminał, powieść psychologiczna, powieść polityczna). Centralnymi problemami wokół, których buduję swój wywód są: kolejne etapy twórczości Guzego z uwzględnieniem cech charakterystycznych dla każdego z nich, sposoby wprowadzania przez pisarza kontekstów autobiograficznych, sięganie po wzorce tradycji literackiej, obecność symboli i ich funkcjonowanie w tekście, konstruowanie postaci literackich.

The main objective of my dissertation is to present all the works of Piotr Guzy. As one of the most interesting modern prose writers, an author of eight novels and one collection of short stories, Piotr Guzy has not yet been subjected to theliterary criticism. I am mainly interested in the spacetime, axiological and psychologicalaspects of the novels, thus also his evolution as a writer. The object of my literary analysis are the following works published in the country – collection of short stories Jędraszkowie and Nocna zmiana, crime novels: Ostatni odchodzi 22.25 (1955); Nocny zrzut (1955); Cienie na gwiazdach (1956); Wenus z brązu (1956) as well as novels published on emigration, such as Krótki żywot bohatera pozytywnego (1966); Stan wyjątkowy (1968); Requiem dla pani Tosi (1990). Furthermore, I am analysing his last works published in Poland afterpolitical changes taking place, i.e. Zwidy na wysokościach (1994), Odwiedziny u duchów i inne opowiadania (2015). Therefore, in my dissertationthere are references to biographies and autobiographies, geopoetics, psychology (memory and post-memory), cultural anthropology, as well as genology (production, police, crime, psychological and political novels). My paper is centered around the foregoing: consecutive stages of the works of Guzy, including the characteristic features of every stage, methods of introducing autobiographical elements, drawing from the literary tradition, presence of symbols and their role in the text, and the creation of characters.