Potencjał dochodowy a wydatki inwestycyjne gmin Polski Wschodniej

Abstract

Celem opracowania jest ocena potencjału dochodowego gmin oraz poziomu realizowanej działalności inwestycyjnej. Analizą objęto gminy Polski Wschodniej. Ich sytuację przedstawiono na tle pozostałych gmin w Polsce. Zakres czasowy badań obejmuje lata 2010–2016. Przeprowadzona analiza wskazuje, że gminy Polski Wschodniej cechowały się relatywnie niższym od pozostałych polskich gmin potencjałem dochodowym. Dochody gminne per capita w województwach Polski Wschodniej należały do najniższych w kraju. Gminy regionu wschodniego charakteryzował ponadto niższy zakres samodzielności finansowej, na co wskazują znacznie niższe od średniej dla kraju wartości dochodów własnych. Najniższym potencjałem dochodowym dysponowały w regionie wschodnim gminy województwa podkarpackiego. Natomiast najwyższymi dochodami ogółem oraz dochodami własnymi dysponowały gminy województwa podlaskiego. Wysokość wypracowanej w gminach Polski Wschodniej nadwyżki operacyjnej, wskazuje na zbliżoną do średniej w kraju zdolność do finansowania inwestycji. Wydatki inwestycyjne gmin w regionie wschodnim były na poziomie zbliżonym do średnich wartości w kraju. Najwięcej środków na inwestycje przeznaczono w gminach województwa podlaskiego, tylko w gminach województwa pomorskiego zrealizowano wyższe wydatki inwestycyjne. Wskaźnik nadwyżki operacyjnej w badanym okresie wzrastał, tendencje te dotyczyły wszystkich typów gmin. Zarówno w układzie regionalnym, jak i według typów gmin, widoczny jest w latach 2010–2016 spadek gminnych wydatków inwestycyjnych. Największy spadek wydatków inwestycyjnych wystąpił w 2016 roku. Ograniczenie skali inwestycji po 2010 roku charakterystyczne było dla całego sektora samorządowego.

The article aims to evaluate income potential of communities and their level of investment activity. Analysis has been conducted on Eastern Poland’s communities. Their condition was compared with other Polish communities. The study was covers the years 2010–2016. The analysis shows, that Eastern Poland’s communities had relatively lower income potential. Community income per capita in eastern voivodeships were among the lowest in the country. Eastern Poland’s communities also had lower range of financial independence, since their self-revenue values were significantly lower than the national average. Podkarpackie’s communities had the lowest income potential in the eastern region, while Podlaskie Voivodeship’s communities had the highest self-revenue and total income. The level of eastern communities operational surplus indicates, that ability to finance investments is similar to that of the national one. Investment expenditures in the eastern region were at a similar level to that of the national one. Most resources on investment were spent in Podlaskie Voivodeship’s communities. Only in Pomorskie Voivodeship these expenditures were higher. The rate of the operational surplus went up for every community type in the analyzed period. Decline in investment expenditures was noted by all types of communities in every region in years 2010–2016. Biggest decline in the investemnt expenditures was noted in 2016. Reduction in investments was characteristic for the whole municipal sector after 2010.