Rozwój innowacji społecznych w Polsce w ramach programu Kapitał Ludzki 2007–2013

Z jednej strony, kapitał ludzki jest istotnym czynnikiem budowania innowacyjnej gospodarki, z drugiej – rozwój innowacji wpływa na proces kształtowania zasobów kapitału ludzkiego. Tak jest w przypadku innowacji społecznych, które mogą oznaczać zmiany w zachowaniu poprzez wprowadzanie nowych wartości, pomysłów, projektów, a te z kolei umożliwiają odmienne rozwiązywanie problemów społecznych oraz przynoszą pozytywne rezultaty w funkcjonowaniu jednostek i grup społecznych. W procesie tworzenia i rozwoju innowacji społecznych istotną rolę odgrywają decydenci polityczni. Działania te są obecne w szeregu inicjatyw politycznych Komisji Europejskiej od wczesnych lat 90. Innowacyjność była jednym z ważniejszych aspektów agendy lizbońskiej, w której umieszczono wiedzę w centrum rozwoju gospodarczego i społecznego, i pozostaje centralnym elementem strategii Europa 2020, choć ujęta w innym kontekście. Unia Europejska stworzyła wiele instrumentów finansowych wspierających innowacyjne praktyki w odniesieniu do kwestii społecznych i socjalnych. Najważniejszymi środkami wsparcia dla innowacji społecznych są jednak fundusze strukturalne, głównie Europejski Fundusz Społeczny. W perspektywie finansowej 2007–2013, w ramach każdego programu operacyjnego szczególną uwagę zwracano na wspieranie działalności innowacyjnej i włączanie jej do głównego nurtu polityki, co było zaleceniem Komisji Europejskiej dla wsparcia z tego funduszu. W Polsce w latach 2007–2013 jedynym programem współfinansowanym z tego funduszu był program Kapitał Ludzki. Celem artykułu jest analiza projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach PO Kapitał Ludzki 2007–2013 oraz powstałych w ich wyniku innowacji społecznych. W tym celu przeprowadzono badania, przede wszystkim w oparciu o bazę projektów Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07–13 (stan na dzień 31.03.2015 r.) oraz informacje Krajowej Instytucji Wspomagającej dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

On the one hand, human capital is an important factor of building an innovative economy, on the other – innovation affects the process of developing human capital. This is the case of social innovation that could mean a change in behavior by introducing new values, ideas, projects, activities, and these in turn allow solving social problems in a different way and produce positive results in the functioning of individuals and social groups. The policymakers play an important role in the process of creation and development of social innovations. These activities are present in a number of policy initiatives of the European Commission since the early 90s. Innovation was one of the most important aspects of the Lisbon agenda, and remains a central element of the Europe 2020 strategy, although recognized in another context. The European Union has created a number of financial instruments to support innovative practices in relation to social issues. The most important support for social innovations, however, are the structural funds, especially the European Social Fund. In the framework of each operational programme, particular attention was paid to the promotion and mainstreaming of innovative activities, which was recommended by the European Commission. Human Capital Programme was the only program co-financed by ESF in Poland in the years 2007–2013. The aim of the article is to analyze innovation projects and implemented social innovations co-financed by the European Social Fund under the OP Human Capital 2007–2013. For this purpose, a study was conducted primarily based on the database of the National Information System SIMIK 07–13 (as of 03/31/2015) and information of the National Supporting Institution for Human Capital Operational Programme.