Wychowanie narodowe i patriotyczne w polskich szkołach ludowych w Galicji w latach 1772–1918

Pelczar, Roman; Ryś, Jan

Wychowanie narodowe i patriotyczne w polskich szkołach ludowych w Galicji w latach 1772–1918

dc.contributor.author	Pelczar, Roman
dc.contributor.author	Ryś, Jan
dc.date.accessioned	2023-07-14T09:27:56Z
dc.date.available	2023-07-14T09:27:56Z
dc.date.issued	2023
dc.description.abstract	W pracy podjęto próbę ukazania kwestii wychowania narodowego i patriotycznego w polskich szkołach ludowych w okresie galicyjskim. Rozważaniami objęto całe szkolnictwo ludowe: państwowe, wyznaniowe i samorządowe funkcjonujące od 1772 do 1918 r. Zaprezentowano je w aspekcie oddziaływań edukacyjno-wychowawczych w duchu narodowo-patriotycznym, na tle przełomowych wydarzeń społecznych, politycznych i oświatowych, w tym zmagań o zachowanie tożsamości narodowej Polaków w obliczu działań germanizacyjnych austriackiego zaborcy. Całość publikacji składa się z siedmiu rozdziałów. Koncepcje wychowania narodowego i patriotycznego zrodzone w czasach galicyjskich zajmują ważne miejsce w dziejach polskiej myśli pedagogicznej. Dlatego w pierwszym rozdziale monografii dokonano m.in. analizy teoretycznych poglądów dydaktyczno-wychowawczych, sformułowanych przez polskich pedagogów, uczonych i polityków żyjących w omawianych czasach. W drugim ukazano organizację szkolnictwa ludowego w Galicji w latach 1772-1918 z podziałem na dwa okresy: 1772-1869 i 1869-1918. Rozdział trzeci analizuje rolę przedmiotów szkolnych w procesie wychowania narodowego i patriotycznego. Ukazano w nim programy nauczania obowiązujące w szkołach ludowych, nauczanie języka niemieckiego i jego wpływ na postawy młodzieży polskiej oraz rolę języka polskiego w procesie kształcenia i stosowane w nim polskie podręczniki. Podkreślono także znaczenie pozostałych przedmiotów oddziałujących na wychowanie narodowe i patriotyczne, takich jak: historia, śpiew, geografia, przyroda, gimnastyka i religia. W czwartym ukazano rolę nauczyciela w procesie wychowania narodowo-patriotycznego uczniów. Zawarto w nim uwarunkowania prawno-organizacyjne zawodu nauczycielskiego oraz zaprezentowano postawy etyczno-moralne i polityczno-społeczne nauczycieli. W rozdziale piątym scharakteryzowano patriotyczne znaczenie uroczystości szkolnych, najpierw przez pryzmat prawodawstwa oświatowego, a następnie dokonano charakterystyki różnych rodzajów tych uroczystości. Omówiono także obchody rocznic narodowych i obchody ku czci wybitnych Polaków. Z kolei w rozdziale szóstym omówiono znaczenie literatury polskiej i bibliotek szkolnych gromadzących książki w języku polskim oraz autorstwa wybitnych polskich pisarzy. Rozdział siódmy traktuje o jeszcze innych formy oddziaływań patriotycznych, a mianowicie o wycieczkach szkolnych, organizacjach uczniowskich (skauting i harcerstwo), teatrze uczniowskim i o zaangażowaniu młodzieży szkolnej w działania patriotyczne w trakcie I wojny światowej. Publikacja zawiera również wstęp, zakończenie, bibliografię oraz indeks nazwisk oraz miejscowości. Podstawowym materiałem źródłowym, który został wykorzystany w opracowaniu są kroniki szkolne zgromadzone w archiwach państwowych i szkolnych. Ponadto sięgnięto po dokumenty drukowane i literaturę pamiętnikarską. W kontekście literatury przedmiotu niniejsza praca stanowi kontynuację i istotne poszerzenie części aspektów problematyki wychowawczej galicyjskiego szkolnictwa ludowego.	pol
dc.description.sponsorship	Publikacja naukowa dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa” nr projektu Nds/529324/2021/2021 kwota dofinansowania 159 785 zł całkowita wartość projektu 159 785 zł.
dc.identifier.doi	10.15584/978-83-8277-072-8
dc.identifier.isbn	978-83-8277-072-8
dc.identifier.uri	https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/9171
dc.language.iso	pol
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Poland	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/	*
dc.subject	Galicja
dc.subject	szkolnictwo ludowe w Galicji
dc.subject	polska myśl pedagogiczna w Galicji
dc.subject	wychowanie narodowo-patriotyczne w Galicji
dc.subject	uroczystości patriotyczne w Galicji
dc.subject	nauczyciele szkół ludowych w Galicji
dc.title	Wychowanie narodowe i patriotyczne w polskich szkołach ludowych w Galicji w latach 1772–1918
dc.type	book