Literackie portrety słynnych kobiet z czasów rzymskiej dynastii julijsko-klaudyjskiej (na wybranych przykładach)

Abstract

Podstawowym celem rozprawy była analiza literackich portretów wybranych kobiet związanych z dziejami starożytnego świata. Niniejsze badania mają charakter interdyscyplinarny; zastosowano w nich metodologie wykorzystywane przez historyków oraz literaturoznawców: zestawiono literackie portrety bohaterek ze źródłami historycznymi; odwołano się również do hermeneutyki. Jako podstawowe narzędzia badawcze wykorzystano metody: opisową, historyczno-krytyczną oraz porównawczą. Ponieważ głównym tematem rozważań niniejszej dysertacji są portrety kobiet, w pewnym zakresie opierano się także na ustaleniach feministycznie zorientowanego literaturoznawstwa Rzymskie cesarzowe i arystokratki bywały drugoplanowymi postaciami literackimi, rzadziej poświęcano im samodzielne powieści – inaczej dzieje się w przypadku Kleopatry, jednej z najczęściej portretowanych w kulturze kobiet żyjących w antyku. Tymczasem są to bohaterki, których ambicja wykraczała poza ramy społeczne czasów antycznych. W dysertacji podjęto próbę wyartykułowania, iż w popularnych powieściach o tematyce historycznej kryje się potencjał do dalszych badań, refleksji nad literackim obrazowaniem minionych czasów i poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, jak widzimy przeszłość i żyjących niegdyś ludzi.

The fundamental purpose of this dissertation was the analysis of the literary portraits of specific women related to the ancient affairs. This research is interdisciplinary; methotologies practiced by historians and literary scholars were used: both literary portraits and historic sources were collated, with references to hermeneutics. As elementary research tools were used: descriptive, historico-critical and comparative. Because the main topic of considerations in this dissertation are portraits of women, to some extent it is based on establishments of feministic-oriented literary studies. Roman empresses and aristocrats were sometimes secondary literary figures, less often they were devoted to independent novels - otherwise it is in the case of Cleopatra, one of the most frequently portrayed women living in antiquity in the culture. Meanwhile, these are heroines whose ambitions went beyond the social framework of ancient times. The dissertation attempts to articulate that in popular historical novels there is a potential for further research, reflection on the literary depiction of the past and searching for an answer to the question of how we see the past and people living in the past.