System emerytalny w kraju biedy: przypadek Boliwii

Abstract

Artykuł o systemie emerytalnym Boliwii, kraju, który powszechnie traktowany jest jako kraj biedy, poza wprowadzeniem, zawiera cztery części: 1. Ogólna informacja o kraju, 2. Rozwój historyczny systemu emerytalnego, 3. Stan obecny systemu emerytalnego oraz 4. Wyzwania i przewidywane zmiany w systemie emerytalnym. Celem badawczym autora jest prezentacja historycznych i aktualnych rozwiązań w systemie emerytalnym Boliwii w celu odnalezienia w tym systemie pomysłów, które w międzynarodowych porównaniach warto wykorzystywać. Autor stawia hipotezę o niecelowości przyjmowania metody inwestycyjnej w zarządzaniu ryzykiem starości w krajach biednych. Rozwój systemu emerytalnego w Boliwii stanowi interesujący przykład przejścia od rozwiązania typu pay–as–you–go do systemu w pełni kapitałowego, z indywidualizacją rachunków emerytalnych, przy jednoczesnym funkcjonowaniu nowatorskiego rozwiązania kapitałowego w postaci systemu BONOSOL, a następnie stopniowego odchodzenia od przyjętych wcześniej rozwiązań na rzecz elementów o charakterze zaopatrzeniowym. Ostatnie decyzje o przeniesieniu zarządzania środkami zgromadzonymi w funduszach emerytalnych z instytucji prywatnych do instytucji publicznej można określać jako nacjonalizację systemu emerytalnego w części kapitałowej. Duża niestabilność systemu emerytalnego w Boliwii oznacza brak spójności przyjmowanych wcześniej rozwiązań kapitałowych, oznaczających stosowanie metody inwestycyjnej w zarządzaniu ryzkiem starości, z możliwościami kraju biednego, gdzie trudności w gromadzeniu składek i niewielkie rynki kapitałowe utrudniają rozwój tych rozwiązań. W podsumowaniu autor wskazuje, że w porównaniach międzynarodowych najbardziej interesującym pomysłem w boliwijskim systemie emerytalnym było funkcjonowanie systemu BONOSOL.

The article presents an insight into the old age pension system in Bolivia, the country, which is commonly treated as a country of poverty. The introduction is followed by four topic paragraphs: 1. the general information about the country, 2. the historical development of its pension system, 3. the present situation, and 4. challenges and foreseen changes. There, the author’s goal was to present both past and present solutions employed by the pension system of Bolivia, in search for ideas worth consideration in international comparisons. The author puts the hypothesis about futility of reception of investment method in old-age risk management in countries of poverty. Development of pension system in Bolivia is an interesting case of transformation from pay–as–you–go system to fully–funded one, with individualization of pension accounts, with simultaneous functioning of innovatory capital solution like BONOSOL system, and next gradually walking away from earlier accepted solutions into elements of system of subsistence nature. Last decisions according to the transfer of fund management of pension funds resources from private managers into the public one could be named as nationalization of pension system in the capital part of it. The great instability of pension system in Bolivia means the lack of cohesion earlier absorbed fully-funded solutions, which determined using the investing method in old-age risk management, and opportunities of a poverty country, where difficulties in commissions collecting and poor capital markets trammel the development of such solutions. In the summary, the author highlights that in international comparison the most interesting concept in Bolivian pension system was the BONOSOL system.