Kierunki wykorzystania płatności bezpośrednich w woj. podkarpackim

Dopłaty bezpośrednie są najbardziej znaną formą pomocy dla sektora rolnictwa w Unii Europejskiej. Są środkiem do utrzymania poziomu dochodów producentów rolnych, czyli spełniają jeden z głównych celów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR). Głównym celem publikacji jest przedstawienie kierunków wykorzystania płatności bezpośrednich oraz próba odpowiedzi, w jakim stopniu wpłynęły one na kondycję ekonomiczną badanych gospodarstw rolnych. Podjęto także problem kształtu WPR po 2013 r., jest to bowiem ważny aspekt z punktu widzenia polskiego sektora rolnego, jako elementu polskiej gospodarki. W opracowanych propozycjach kształtu WPR po 2013 r. najtrudniejszym zadaniem okazało się zrównanie poziomu dopłat we wszystkich krajach członkowskich. Ostatecznie Komisja Europejska zaprezentowała projekt reformy WPR, w którym przedstawiono priorytety na okres programowania 2014–2020. Przedstawiono je również w niniejszym artykule. W celu określenia, jaki wpływ na poziom dochodów producentów rolnych mają płatności bezpośrednie oraz jakie są kierunki wykorzystania dopłat, przeprowadzono badania ankietowe w 350 gospodarstwach rolnych woj. podkarpackiego oraz dokonano analizy opracowanych wyników badań. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że środki pomocowe jakimi są płatności bezpośrednie pozytywnie oceniło większość właścicieli gospodarstw rolnych. Z analizy kierunków wykorzystania dopłat wynika, że środki unijne w większości były przeznaczane na wydatki bieżące (43,51% wydatków niezwiązanych z produkcją rolniczą). Duży odsetek respondentów wskazał na zakup nawozów i środków ochrony roślin (34,05% środków obrotowych) oraz maszyn bądź urządzeń do produkcji rolniczej (32,10% wydatków inwestycyjnych). Należy jednak zaznaczyć, że środki unijne na wydatki bieżące przeznaczali właściciele gospodarstw małoobszarowych. Ważnym faktem wynikającym z przeprowadzonych badań jest relatywnie duży odsetek gospodarstw nieżywotnych ekonomicznie (36,68%). Są to głównie producenci rolni, zajmujący się uprawą polową. Najwięcej gospodarstw cechuje wielkość ekonomiczna od 4 do 6 ESU (European Size Unit) (40,93%). Dotacje unijne dla sektora rolnictwa w znacznym stopniu wpływają na poprawę konkurencyjności oraz harmonijnego rozwoju sektora polskiego rolnictwa, mimo że gospodarstwa nie do końca potrafią wykorzystać możliwą pomoc.

Direct subsidies represent the best known form of aid to the agricultural sector in the European Union. They are the measure for maintaining the agricultural producers’ income level satisfying one of the major goals of the Common Agricultural Policy. The main goal of the publication is to present the directions of use of the direct subsidies and an attempt at answering to what extent they influenced the economic standing of the farms surveyed. The issue of the shape of the CAP after the year 2013 was also undertaken as this is an important aspect from the perspective of the Polish agricultural sector as a component of the Polish economy. In the developed proposals of the CAP shape after 2013, equalising the levels of subsidies in all the Member States proved to be the most difficult task. Ultimately, the European Commission presented the CAP reform draft in which the priorities for the programming perspective of 2014–2020 have been presented. They are also presented in this paper. For the purpose of determining the influence of the direct subsidies on the agricultural producers’ income level and what are the directions of use of such funds the questionnaire based survey was conducted encompassing 350 agricultural farms from Podkarpackie voivodeship was conducted as well as the synthesis of the survey results was developed. On the base of the results obtained it was concluded that the aid funds, which direct subsidies are, were ranked positively by the majority of the agricultural farms’ owners. The analysis of the directions of use of the subsidies indicates that the European Union funds, in the majority of cases, were used for current expenditures (43.51% of expenditures not related to agricultural production). A large percentage of the respondents indicated purchase of fertilizers and plant protection preparations (34.05% of working capital) as well as machines or devices for agricultural production (32.10% of investment outlays). It should be pointed out, however, that the European Union funds were used for current expenditures by owners of small area farms. A relatively high percentage of farms that were not vital economically (36.68%) was an important fact established on the base of survey conducted. Those were mainly agricultural producers involved in production of field crops. The largest number of farms was characterised by the economic size of from 4 to 6 ESU (European Size Unit ) (40.93%). The European Union subsidies for the agricultural sector have significant influence on improvement of competitiveness and harmonious development of the Polish agricultural sector even though the farms are not fully capable of utilising the possible aid.