Zmiany temperatury wody i zjawisk lodowych rzeki Ner (centralna Polska) w latach 1965-2014

Abstract

W pracy przedstawiono długookresowe zmiany temperatury wody i warunków zlodzenia rzeki Ner położonej w centralnej Polsce. Stwierdzono, że w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat nastąpił znaczny wzrost temperatury wody, który wynosił 0,24 °C ・ dek-1. Wzrost ten był statystycznie istotny na poziomie p=0,05. W układzie miesięcznym najwyższy wzrost temperatury odnotowano w lipcu (0,37 °C ・ dek-1), kwietniu (0,35 °C ・ dek-1) oraz grudniu i styczniu (0,34 °C ・ dek-1). W dwóch przypadkach (wrzesień i październik) odnotowano niewielką tendencje ujemne, lecz były one statystycznie nieistotne. W odniesieniu do terminów powstawania zjawisk lodowych można stwierdzić, że analizowanym okresie nastąpiło ich opóźnienie o 1,9 dnia・dek-1. Z kolei zakończenia zjawisk lodowych cechowały się tendencją ujemną - nastąpiło przyspieszenie terminu ich końca o 2,5 dnia・dek-1. W związku z tym, skróceniu uległ czas trwania zjawisk lodowych. Odnotowane zmiany są pochodną współoddziaływania czynników naturalnych oraz antropopresji.

The paper presents long-term changes in water temperature and ice conditions in the Ner River located in Central Poland. A considerable increase in water temperature has been determined over the last fifty years, amounting to 0.24 °C dek-1. The increase was statistically significant at a level of p=0.05. In the monthly scale, the highest increase in temperature was recorded in July (0.37 °C dek-1), April (0.35 °C dek-1), and December and January (0.34 °C dek-1). In two cases (September and October), a slight negative tendency was recorded, although it was not statistically significant. In reference to the terms of appearance of ice phenomena, a delay by 1.9 day・dek-1 was determined in the analysed period. The cessation of ice phenomena showed a negative tendency – they ceased earlier by 2.5 day・dek-1. Due to this, the persistence of ice phenomena was reduced. The recorded changes are a result of an increase in air temperature and anthropopressure.