Uzdrowiska galicyjskie w dobie autonomii jako zjawisko społeczno-kulturowe

Abstract

Na II połowę XIX wieku przypada czas intensywnego rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego w Europie. W tym czasie także na ziemiach polskich działały, w ramach możliwości i zasad właściwych dla poszczególnych państw, liczne ośrodki kuracyjne realizujące, poza sferą medyczną, szereg zadań natury społecznej, cywilizacyjnej i kulturowej. W krótkim czasie uzdrowiska stały się popularnymi ośrodkami wypoczynkowo-rozrywkowymi. Szczególne miejsce zajmowały kurorty galicyjskie, gdzie dzięki autonomii możliwe były inicjatywy o szerszym, również narodowym, charakterze. Praca składa się z pięciu rozdziałów omawiających kolejno: historię polskich ośrodków uzdrowiskowych, aspekty życia kulturalnego i działalności oświatowej, kulturę fizyczną, rozwój turystyki i wypoczynku, postawy i role kuracjusza oraz turysty, formy życia narodowego, zmiany cywilizacyjne, awans i przeobrażania miejscowości uzdrowiskowych i ich otoczenia oraz przemiany społeczne i kulturowe społeczności gości, pracowników i mieszkańców okolicy. Całość buduje obraz zmian i transformacji cywilizacyjno-kulturowo-społecznych, w jakich współuczestniczyły uzdrowiska galicyjskie. Choć nie były one ich inspiratorami to aktywnie i skutecznie uczestniczyły w budowaniu nowoczesności.

For the second half of the nineteenth century, there was a time of intensive development of SPA treatment in Europe. Also, at this time, on polish land, in the framework of the possibilities and rules specific to individual countries, were many health resorts, which beyond the medical realm,were involved in series of tasks like a social, civilization and culture nature. In a short period of time the spa became a popular leisure and entertainment centers. A special place was occupied by Galician resorts, where were wider initiative thanks to the autonomy. The work consists of five chapters on the following topics: the history of Polish spa centers, aspects of cultural and educational activities, physical culture, tourism and leisure development, attitudes and roles bathers and tourist, forms of national life, a change of civilization, advancement and transformation of health resorts and their environment and social and cultural transformations of community guests, staff and locals. The whole builds an image of change and transformation of civilization and cultural and social, in which collaborated Galician spas. Although they were not the initiators, they were active participants in the construction of modernity.