Ludność Przemyśla w okresie 1918-1939 (w świetle akt metrykalnych)

Abstract

Tematem pracy jest ludność Przemyśla w okresie 19181939, miasta, które w czasach II RP stanowiło po Lwowie znaczący ośrodek miejski w województwie lwowskim. Główną podstawą źródłową z powodu braku dokumentacji urzędniczej stanowią zachowane księgi metrykalne. Badaniem zostały objęte trzy serie spisów: chrzty, śluby i zgony obejmujące ludność rzymskokatolicką, greckokatolicką i mojżeszową, czyli główne grupy ludnościowe jakie zamieszkiwały Przemyśl w okresie międzywojennym. Celem pracy było ustalenie stanu zaludnienia miasta, a także najważniejszych procesów i zjawisk demograficznych będących udziałem całej populacji tego ośrodka miejskiego. Na wstępie przedstawione zostało środowisko, w którym żyła badana ludność, warunki naturalne, obszar i granice administracyjne miasta, jego infrastruktura, instytucje społeczne, religijne oraz sytuacja bytowo-materialna mieszkańców. Następnie ukazano z zachowaniem podziału na trzy grupy: rozmieszczenie ludności w przestrzeni miejskiej, dynamikę przyrostu urodzeń, a także ruch naturalny, sezonowość urodzeń, ślubów i zgonów oraz średnią długość życia mieszkańców Przemyśla. Na zakończenie przedstawiona została mobilność społeczna, jej skala i dynamika oraz ruchliwość terytorialna. Praca ma charakter monografii demograficzno-historycznej, a jej ramy chronologiczne obejmują lata 1918-1939, z tym że za punkt wyjścia przyjęto 11 listopada 1918 roku, odzyskanie przez Polskę niepodległości. Datę końcową stanowi 31 grudnia 1939 roku, jako zamknięcie pełnego okresu 12 miesięcy statystycznych.

The topic of this work is the population of Przemyśl in the time period of 1918 – 1939 during the 2nd Republic of Poland, with Przemyśl being the 2nd largest city in the Voyevoidship of Lwów, after the city of Lwów. Due to the lack of government documentation, the primary foundation of this research are the still existent registry books. The work includes three categories taken from the registries; christenings, marriages and the deaths of the Roman Catholic, Greek Catholic and Jewish populace, the three primary population groups inhabiting Przemyśl in the time period between the two World Wars. The point of this work was to determine the makeup of the population, as well as, the greatest demographic fluctuations which occurred throughout the population of this city. To begin with, it was evident that within the city’s population, demographics were impacted by natural occurrences, the population area, the administrative boundaries of the city, it’s infrastructure, social institutions, and religious or fiscal situations. Next, it was shown through the analysis of the three groups that there were differences in: how each group was spread out throughout the city, dynamics of population growth through births, natural movements, seasonal births, weddings, and deaths, as well as, the average life span of the Przemyśl inhabitants. Lastly, it was evident that social mobility, it’s scale and dynamics as well as territorial movements impacted the population. The work has the character of a demographic-historic monograph, spanning the chronological years of 1918-1939, with the starting point being the 11th of November 1918, the date on which Poland gained independence. The end date, stands as December 31st of 1939, the end of a full statistical year comprised of 12 months.