Sprawiedliwe opodatkowanie dochodów przedsiębiorstw jako determinanta wzrostu gospodarczego

Abstract

W artykule podjęto próbę wykazania, że obecnie stosowane rozwiązania z zakresu opodatkowania dochodów przedsiębiorstw wymagają gruntownej reformy. Zidentyfikowano główne problemy świadczące o niedostosowaniu systemu opodatkowania do zmieniających się warunków gospodarowania. Pierwszy z nich to utrata treści ekonomicznej przez kategorię dochodu do opodatkowania, który jest już w dużym stopniu kategorią techniczną i nie obrazuje wartości rzeczywistych nadwyżek ekonomicznych wypracowanych przez przedsiębiorstwo. Kolejna kwestia to nadmierne przywiązanie do teorii zdolności płatniczej (stanowiącej o nieekwiwalentnym charakterze podatku), co umożliwia na przykład prowadzenie przez globalne korporacje rabunkowej eksploatacji krajów uboższych bez ponoszenia na ich rzecz ciężarów podatkowych. System opodatkowania przedsiębiorstw jest nie tylko nieadekwatny do zmieniających się warunków ekonomicznych, ale także niespójny z teorią tego podatku. To powoduje, że ta danina nie może być uznana za sprawiedliwą i promującą wzrost gospodarczy. W artykule wysunięto postulaty, które mogłyby stać się podstawą opracowania nowych, bardziej sprawiedliwych rozwiązań. Są to przede wszystkim: oparcie podstawy opodatkowania w większym stopniu na kategorii zysku księgowego oraz wprowadzenie częściowo ekwiwalentnego podatku dochodowego (gdzie podstawą opodatkowania mógłby być wykorzystywany przez jednostkę kapitał). Podatek ten stanowiłby wynagrodzenie przedsiębiorstwa za korzystanie z szeroko rozumianej infrastruktury technicznej i instytucjonalnej finansowanej ze środków publicznych.

The article argues that the current corporate tax solutions require a fundamental review. It identifies the main problems pointing to the inadequacy of the current company tax system to the changing economic conditions. The first problem is a loss of economic information value by the category of taxable income which became removed from the actual economic surpluses generated by the company. Next issue is a preoccupation with the ability to pay theory (in relation to not equivalent nature of the tax) which enables exploitation of less developed countries by global corporations without an adequate tax contribution to their local economies. The current corporate tax system is not only inadequate to changing economic conditions but also incoherent with the tax system theory. It results, it may be argued, in the unfair tax system that is unable to promote the economic growth. The article proposes three postulates that can form a foundation of new fairer solution that should be more effective from a micro and macroeconomic point of view. The main ones are: closely relating the tax base to the category of accounting profit and an introduction of partially equivalent income tax system (where the used by the company capital might be its taxable base). So defined tax would reward the company for the efficient use of a broadly defined technical and institutional infrastructure which was financed from public funds.