"Komedia" Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego wczoraj i dziś (rozważania na temat miejsca utworu w literaturze)

Abstract

"Komedia" Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego wydaje się aż po dziś dzień utworem niedostatecznie albo wręcz – niewłaściwie – sproblematyzowanym. Problemy zaczynają się już na etapie dyskusji o gatunkowej przynależności tekstu: czy to dramat obyczajowy, czy stylizowana nieco po schillerowsku – w duchu "Intrygi i miłości" – nowoczesna, kupiecko-przemysłowa tragedia? Mimo zupełnej trafności sądu Romana Taborskiego o podobieństwach formalnych pomiędzy "Komedią" a "Fantazym" Juliusza Słowackiego, nie zwrócono żadnej uwagi na powstające w tym samym czasie dojrzałe dramatopisarstwo Aleksandra Fredry (np. na "Wychowankę"), a to właśnie – jak wiele na to wskazuje – intrygująca oraz inspirująca para porównawcza dla wciąż domagającej się trafnego literaturoznawczego komentarza sztuki Korzeniowskiego.

To this day, Apollo Nałęcz-Korzeniowski’s "Comedy" seems to be an insufficiently, or even incorrectly, problematized work. Problems begin already at the stage of discussion about the genre of the text: is it a social drama or a modern, commercial-industrial tragedy stylized in a slightly Schillerian way – in the spirit of "Intrigue and Love"? Despite the complete accuracy of Roman Taborski’s judgment on the formal similarities between "Comedy" and "Fantazy by Juliusz Słowacki, no attention has been paid to Aleksander Fredro’s mature playwriting written at the same t"ime (e.g. "Wychowanka"), which – as many presumptions may indicate – is an intriguing and inspiring comparative pair for Korzeniowski’s play, which still requires accurate literary commentary.